๑๗ มีนาคม วันนายขนมต้ม
สามัญชน ไพร่ เชลยศึกคนแรกที่ประวัติศาสตร์บันทึกไว้อย่างให้เกียรติ
อังวะธิราชเจ้า พุกาม
ฉลองธานตุร่างกุ้งงาม ครึกครื้น
ขนมต้มชื่อชาวสยาม ตนหนึ่ง
ขันต่อยตีพวกพื้น ม่านรู้ครูมวยฯ
ฉับฉวยชกฉกช้ำ ฉุบฉับ
โถมทุบทุ่มถองทับ ถีบท้าว
เตะตีต่อยตุบตับ ตบตัก
หมดหมู่เมงมอญม้าว ม่านเมื้อหมางเมินฯ
เกินสิบต่อยบ่ซ้ำ สองยก
ม่านกษัตริย์หัตถ์ลูบอก โอษฐ์พร้อง
ชาติสยามผิยามตก ไร้ยาก ไฉนนา
ยังแต่ตัวยังต้อง ห่อนได้ภัยมีฯ
ฉากนี้สมพากย์พร้อง เพรงสุภา- ษิตเฮย
เคยปากหากพูดมา มากครั้ง
?กรุงศรีอยุธยา ไป่ขาด ดีเลย?
รูปฉากพากย์ติดตั้ง ต่อให้เห็นจริงฯ
นายขนมต้ม เป็นไพร่ สามัญชน และเชลยศึก คนแรก ที่ประวัติศาสตร์ไทย และประวัติศาสตร์พม่า บันทึกและยกย่องไว้ นับว่าหาได้ยากยิ่ง ที่สามัญชน จะได้ถูกบันทึกไว้ในพงศาวดาร ดังความว่า
เมื่อพระเจ้ามังระโปรดให้ปฏิสังขรณ์และก่อเสริมพระเจดีย์ชเวดากองในเมืองย่างกุ้งเป็นการใหญ่นั้น ครั้นงานสำเร็จลงในปี พ.ศ. 2317 พอถึงวันฤกษ์งามยามดี คือวันที่ 17 มีนาคม จึงโปรดให้ทำพิธียกฉัตรใหญ่ขึ้นไว้บนยอดเป็นปฐมฤกษ์ แล้วได้ทรงเปิดงานมหกรรมฉลองอย่างมโหฬาร ขุนนางพม่ากราบทูลว่า "นักมวยไทยมีฝีมือดียิ่งนัก" พระเจ้ามังระจึงตรัสสั่งให้เอาตัวนายขนมต้ม นักมวยดีมีฝีมือตั้งแต่ครั้งกรุงเก่ามาถวาย พระเจ้ามังระได้ให้จัดมวยพม่าเข้ามาเปรียบกับนายขนมต้ม โดยจัดให้ชกต่อหน้าพระที่นั่ง ปรากฏว่านายขนมต้มชกพม่าไม่ทันถึงยกก็แพ้ถึงเก้าคนสิบคนก็สู้ไม่ได้ พระเจ้ามังระทอดพระเนตรยกพระหัตถ์ตบพระอุระตรัสสรรเสริญนายขนมต้มว่า ตรัสชม นายขนมต้มว่า
คนไทยนี้มีพิษสงรอบตัว แม้มือเปล่ายังเอาชนะคนได้ถึงเก้าคนสิบคน นี่หากว่ามีเจ้านายดี มีความสามัคคีกัน ไม่แตกสามัคคี และไม่เห็นแก่ความสุขส่วนตัว และโคตรตระกูลแล้ว ไฉนเลยกรุงศรีอยุธยาจะเสียทีแก่ข้าศึก ดั่งที่เห็นอยู่ทุกวันนี้ พระเจ้ามังระทรงให้รางวัลแก่ขนมต้ม เป็นนางสนมถึงสองคนเพื่อไปทำเมีย แต่ขนมต้มปฏิเสธและทูลขอให้พระเจ้ามังระ ทรงพระราชทานอภัยโทษแก่คนไทยได้เป็นอิสระ ไม่ตกเป็นเชลยของพม่าอีกต่อไป พระเจ้ามังระเป็นกษัตริย์ตรัสแล้วไม่คืนคำ ทรงปลดปล่อยคนไทยเป็นอิสระจากการตกเป็นเชลยศึกของพม่า
นายขนมต้ม เกิดวันอังคาร เดือนยี่ ปีมะเมีย พ.ศ. ๒๒๙๓ ในสมัยพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ ครั้งกรุงศรีอยุธยา ที่บ้านกุ่ม (ปัจจุบันคือ ตำบลบ้านกุ่ม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา) บิดาชื่อนายเกิด มารดาชื่อนางอี่ มีพี่น้อง ๒ คนคือ
๑.นางเอื้อย ถูกพม่าฆ่าตายเมื่อเล็กๆ
๒.นายขนมต้ม
นายขนมต้มต้องอยู่วัดตั้งแต่เล็กๆ อายุประมาณ ๑๐ ขวบ พ่อแม่ถูกพม่าฆ่าตายหมด และเริ่มฝึกวิชามวยไทย ตั้งแต่เริ่มแตกหนุ่ม จนในสมัยพระเจ้าเอกทัศน์ กรุงศรีอยุธยาต้องเสียแก่พม่า จึงถูกกวาดต้อนไปเมืองพม่า
จากเกียรติยศของ นายขนมต้ม ทางราชการจึงจัดสร้างอนุสาวรีย์ นายขนมต้มขึ้น ดังมีรายละเอียดังต่อไปนี้
อนุสาวรีย์นายขนมต้มแห่งนี้ชมรมตนบ้านกุ่มบางบาลลูกหลานนายขนมต้ม ได้ก่อตั้งขึ้นเพื่อจัดสร้างอนุสาวรีย์นายขนมต้มและศูนย์การเรียนรู้ชุมชนประจำตำบล ที่เป็นถิ่นกำเนินของนายขนมต้มที่ตำบลบ้านกุ่ม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยนายขนมต้มเป็นนักมวยไทยชื่อดังสมัยปลายกรุงศรีอยุธยา ที่เคยไปสร้างชื้อถึงประเทศพม่าและมีชื่อเสียงในแผ่นดินกรุงศรีอยุธยา ในเรื่องแม่ไม้มวยไทย และความจงรักภัคดีต่อชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์
ซึ่งปัจจุบันชาวตำบลบ้านกุ่มที่ถือเป็นลูกหลานนายขนมต้ม มีประสงค์ต้องการรำลึกเกียรติประวัติของนายขนมต้มและเผยแพร่เกียรติประวัติและแม่ไม้มวยไทยให้เป็นที่รู้จัก โดยได้ร่วมกันจัดสร้างรูปหล่อโลหะขนาด 2 เท่าเสร็จเรียบร้อยแล้วและนำประดิษฐานบนแท่นอนุสาวรีย์ที่หน้าโรงเรียนวัดจุฬามณี โดยจะมีการทำพิธีเปิดอย่างเป็นทางการพร้อมจัดกิจกรรมไว้ครูมวยไทย การส่งเสริมการละเล่นแบบไทย การแข่งขันมวยไทย การแสดงฟันดาบ การทำอาหารพื้นเมือง
วันที่ 16 มี.ค. นายวิชัย ศรีขวัญ อดีตปลัดกระทรวงมหาดไทย เป็นประธานเปิดอนุสาวรีย์นายขนมต้ม ที่ลานกิจกรรมหน้าโรงเรียนวัดจุฬามณี ตำบลบ้านกุ่ม อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยมีนักมวยไทยชื่อดังในอดีตเข้าร่วมกิจกรรมจำนวนมาก เช่น อภิเดช ศิษย์หิรัญ ทั้งนี้ยังเป็นกิจกรรมเพื่อฉลองวันนายขนมต้มที่ตรงกับวันที่ 17 มีนาคมของทุกปี
เหตุการณ์ที่นายขนมต้มชกชนะนักมวยพม่า เมื่อวันที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2317 จึงถือว่าวันที่ 17 มีนาคม ของทุกปีเป็นวันเกียรติประวัติของนักมวยไทย ถือเป็น วันมวยไทย ชาวพระนครศรีอยุธยาได้พร้อมใจกันสร้าง "อนุสาวรีย์นายขนมต้ม" ไว้ที่บริเวณสนามกีฬากลางจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
นายขนมต้มนับว่าเป็นสามัญชน ไพร่ เชลยศึก คนแรกที่ประวัติศาสตร์บันทึกไว้อย่างให้เกียรติ
จึงควรได้รับการคารวะ จากคนไทยทุกคน เนื่องในวัน นายขนมต้ม ๑๗ มีนาคม
สันติ อภัยราช
