บึงวังดำน้ำ ประวัติศาสตร์ทางกฎหมายที่จังหวัดกำแพงเพขร
กฎหมายพิสูจน์ดำน้ำพิสูจน์ลุยเพลิง
กฎหมายฉบับนี้เป็นมาตรการสุดท้ายที่จะหาเกณฑ์ตัดสินข้อแพ้ชนะในระหว่างคู่ ความโดยยึดถือปรากฏการณ์ที่เหนือหรือเกินเกณฑ์มาตรฐานตามธรรมชาติเป็นตัวชี้ วัด เช่น วิธีให้คู่ความลุยเพลิงถ่านไฟหนา ๑ คืบ ยาว ๖ ศอก กว้าง ๑ ศอก ฝ่ายใดฝ่าเท้าไม่พองเป็นฝ่ายชนะ แต่ก่อนจะมาถึงวิธีการนี้ คดีดังกล่าวได้ ผ่านกระบวนพิจารณาที่ควรจะทำมาทั้งหมดแล้ว แต่ปรากฏว่าคดีดังกล่าว ขาดทั้งประจักษ์พยาน พยานแวดล้อม และพยานหลักฐานอื่นๆ ไม่อาจค้นหาความจริงได้ จึงยอมให้ใช้วิธีพิสูจน์ซึ่งมี ๗ ประการ ได้แก่ ๑. ล้วงตะกั่ว ๒. สาบาน ๓. ลุยเพลิงด้วยกัน ๔. ดำน้ำด้วยกัน ๕. ว่ายขึ้นน้ำแข่งกัน ๖.ว่ายข้ามฟากแข่งกัน ๗. จุดเทียนคนละเล่ม แล้วดูว่าผู้ใดหมดก่อน เป็นเกณฑ์แพ้ชนะกันกฎหมายลักษณะนี้สะท้อนให้เห็นความ เชื่อถือในอำนาจสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และอำนาจเหนือธรรมชาติที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทยมาช้านานแล้ว
ที่จังหวัดกำแพงเพขร มีบึง วังดำน้ำ อยู่ใกล้กับ ตัวเมืองนครชุม ชาวบ้านเรียกกันว่า บึงดำน้ำบ้าง วังดำน้ำบ้าง และบึงวังดำน้ำบ้าง ที่ตำบลลานดอกไม้ตก อำเภอโกสัมพี ต่อกับ ตำบลทรงธรรม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร มีบึงขนาดใหญ่ กว้างราว ร้อยเมตร ยาว กว่าพันเมตร ขนานไปกับแม่น้ำปิง ที่หน้าวังดำน้ำ มีศาล หรือจุดสำคัญในการบวงสรวง สักการบูชา ก่อนจะตัดสินความด้วยการดำน้ำ มีท่าน้ำสำหรับลงดำ เพื่อพิสูจน์ความบริสุทธิ์ หลังจากที่ ไม่มีพยานหลักฐานและข้อมูลพอในการตัดสินความ แก่คุ่คดีได้ จึงใช้วิธีสุดท้ายคือ การตัดสินคดีด้วยการดำน้ำ ใครที่ขึ้นมาก่อน จะเป็นฝ่ายแพ้คดี และจะถูกลงโทษ ซึ่งเป็นวิธีการ ที่ใช้อำนาจที่เหนือ โลกมาตัดสิน .ใช้สิ่งศักดิ์สิทธิ์มาตัดสินความกัน นับว่าเป็นภูมิปัญญาอย่างหนึ่งของสังคมไทย
ในเรื่องขุนช้างขุนแผน มีการดำน้ำพิสูจน์ความจริงกัน ดังคำประพันธ์ดังต่อไปนี้
จะอ้างอิงมันไม่ได้ เป็นในป่า เหลือปัญญาขอพิสูจน์ไปตามที่
ถ้าแม้แพ้แก่สัตย์ ดำนัทที ขอถวายชีวีพระทรงธรรม
บึงวังดำน้ำ จึงเป็นสถานที่ท่องเที่ยว ทางประวัติศาสตร์ โบราณคดี และทางกฎหมายที่สมควรได้รับการ อนุรักษ์ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมอีกแหล่งหนึ่ง เพราะมีประวัติศาสตร์ และมีที่มาที่ชัดเจน อันแสดงถึงเมืองกำแพงเพชร มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน ท่านที่สนใจจะไปท่องเที่ยว บึงวังดำน้ำ ติดต่อที่ นางสิน บดีรัฐ ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ที่ ๑ ตำบลลานดอกไม้ตก อำเภอโกสัมพี จังหวัดกำแพงเพชร ท่านจะประทับใจอย่างยิ่ง
สันติ อภัยราช
