เรือนสาวห้อม (เรือนไทยสามแบบอยู่ด้วยกันอย่างลงตัว) ริมถนนเทศา ตำบลในเมือง อำเภอ

[apairach]

เรือนสาวห้อม (เรือนไทยสามแบบอยู่ด้วยกันอย่างลงตัว)
   ริมถนนเทศา ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร  นับแต่วัดเสด็จขึ้นมา มีบ้านเรือนไทย อยู่มากมาย แต่ละหลัง อายุไม่ต่ำกว่าร้อยปี รอดพ้นจากไฟไหม้ครั้งใหญ่ในกำแพงเพชร เมื่อเดือนเมษายน ๒๕๐๖ ทางด้านซ้ายมือเมื่อขึ้นมาทางเหนือ ตามถนนเดินรถทางเดียว พบบ้านสามหลัง ต่อเนื่องกันยาวเหยียดลงในในสวนหลังบ้าน บ้านแต่ละหลังล้วนมีสถาปัตยกรรมเป็นของตนเอง หาชมที่อื่นใดไม่ได้อีกแล้ว
   บ้านที่กล่าวถึงนี้คือ บ้านสาวห้อม  แต่เดิมอยู่เรียงกันตามถนนเทศา เป็นเรือนค้าขายของ แม่สาวห้อม หรือคนกำแพงเพชร สมัยนั้นเรียกขานกันว่า ยายสายห้อม ปัจจุบัน เจ้าของบ้านคืออาจารย์ผ่องศรี มั่นเขตวิทย์ ได้เลื่อนบ้านไปเรียงไว้ใหม่ จากขนานแนวถนน กลายเป็นตอนลึก ทำให้น่าสนใจไปอีกแนวทางหนึ่ง
   แม่สาวห้อม เจ้าของบ้าน เกิดเมื่อปีพุทธศักราช ๒๔๕๘ เคยเป็นเรือนร้านค้า(ขายของชำ)และเรือนอยู่อาศัยแม่สาวห้อม ดำเนินการค้าขายด้วยตนเอง แม่สาวห้อมเสียชีวิตในวันที่ ๑๕ ตุลาคม ๒๕๒๑รวมอายุ ๖๓ ปี เรือนหลังนี้สร้างมาก่อนแม่สาวห้อมเกิด ดูจากสถาปัตยกรรมแล้ว อายุไม่ต่ำกว่า ๑๒๐ ปี ยังคงสภาพที่สมบูรณ์มาก
สถาปัตยกรรม
   มีสามหลังต่อเนื่องกันเป็นตอนลึก หลังแรกจะเป็นเรือนไทยโบราณของกำแพงเพชร หลังที่ต่อออกไป เป็นเรือนไทยมนิลา หลังที่ ๓เป็นเรือนไทยปั้นหยา ทั้งสามหลังเชื่อมเป็นหลังเดียวกัน นับเป็นสิ่งที่น่าค้นหาที่สุด ในกำแพงเพชร
หลังแรกเรือนไทย หลังคามีอ่อนช้อย มีความลาดชันมาก เพื่อให้สามารถระบายน้ำฝนได้เร็ว แต่น้ำฝนที่ไหลมาตามความลาดชั้นที่มากนั้น ย่อมทำให้น้ำฝนมีโอกาสถูกลมพัดเข้าไปในบ้านได้ง่าย ไทยจึงออกแบบกันสาดให้มีความลาดชันน้อยกว่าหลังคารองรับน้ำฝนอีกชั้นหนึ่ง เพื่อให้น้ำฝนที่ไหลลงมาจากหลังคากระเด็นออกไปให้ห่างจากตัวบ้านมากที่สุดนั่นเอง และในด้านความสวยงามแล้วหลังนี้น่าสนใจที่สุด  เรือนไทยหลังนี้เหมือนเรือนไทยทั่วไปคือมีโครงสร้างแบบเสาและคานซึ่งถ่ายน้ำหนักมาจากหลังคาลงพื้น โดยผ่านเสาลงสู่ฐานราก เสาบ้านมีลักษณะสอบเข้า และเป็นเสากลม โคนโต ปลายสอบ ทั้งนี้เพื่อความมั่นคงของเรือนไทยไม่ให้ทรุดตัวได้ง่าย เนื่องจากฤดูน้ำหลาก พื้นดินจะ เป็นโคลนตม และตัวเรือนอาจเกิดการทรุดตัวได้ง่ายหากไม่มีการล้มสอบของเสาเรือน ประตูหน้าต่างออกแบบเปิดเข้าภายใน มีบานเฟี้ยมที่ใหญ่และงดงาม ฝาเป็นไม้ขนาดใหญ่ที่ตีแบบตั้งขึ้น เข้าลิ้น ไม่ให้ฝนสาดเข้าในตัวเรือน ยังรักษาสภาพไว้ดีเยี่ยม
หลังที่ ๒ เป็นทรงมะนิลา หลังคาทรงมนิลา หรือหลังคาหน้าจั่ว เป็น หลังคา ที่มีสันตรงกลาง และลาดลงทั้ง 2 ข้าง เป็นรูปทรงที่สืบทอดกันมาเคยทรงไทยแต่ไม่อ่อนช้อยและประณีตเท่า  มีมาแต่สมัยก่อนกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี เหมาะกับสภาพภูมิอากาศเขตร้อนอย่างบ้านเรา เนื่องจากมีฝนตกชุกหลังคาจั่วสามารถระบายน้ำฝนออกไปได้เร็ว และป้องกันแดดได้ดีเนื่องจากชายคายื่นยาวสองด้านส่วนด้านสกัดหรือด้านแคบ ยังรักษาสภาพได้ดี เป็นที่พำนักของเจ้าของบ้าน
หลังที่ ๓หลังคาทรงปั้นหยา ได้แพร่เข้ามาสมัยรัชกาลที่ 4  เป็นหลังคาที่กันแดดกันฝน ได้ทุกด้าน เป็นหลังคารูปทรงหนึ่งที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายจวบจนปัจจุบัน ทั้งนี้เพราะหลังคาทรงนี้สามารถยื่นชายคาเพื่อบังแดดและฝนได้ทั้งสี่ด้าน การระบายน้ำฝนและการป้องกันการรั่วซึม ค่อนข้างจะเสียเปรียบหลังคาจั่ว เนื่องจากมีรอยต่อมากกว่าแต่ถ้ามุงได้ถูกวิธีและดูแลรักษาตามสภาพก็จะไม่รั่วซึม เดิมหลังนี้ ไว้เก็บของ แต่ปัจจุบัน เจ้าของบ้านปรับเพื่อเป็นที่อยู่อาศัยอีกหลังหนึ่ง
มาชมเรือนสาวห้อม หลังเดียว ก็เหมือนได้ชมเรือนไทยในกำแพงเพชรทุกหลัง ผ่านไปมา ลองแวะชม เจ้าของอัธยาศัยไมตรีเยี่ยม จริงๆ
         สันติ อภัยราช