บ้านขุนทรงราชผล (พลี ศุภดิษฐ์) บนถนนเทศา ตำบลในเมือง อำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชร

[apairach]

บ้านขุนทรงราชผล (พลี ศุภดิษฐ์)
บนถนนเทศา ตำบลในเมือง อำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชร ตั้งแต่วัดเสด็จ ขึ้นมา จนถึงการประปากำแพงเพชร มีบ้านเรือนไทยเก่าแก่ อายุนับร้อยปี จำนวนมาก เป็นโชคดีของกแพงเพชร ที่บ้านเหล่านี้เหลือจากไฟไหม้ใหญ่ที่กำแพงเพชร เมื่อวันศุกร์ ที่ ๒๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๖ ขึ้น ๔ค่ำ เดือน ๖  ปีเถาะ คศ. ๑๙๖๓เวลาประมาณ ๑๐ น. เกิดไฟไหม้กำแพงเพชรครั้งใหญ่ที่สุด ในประวัติศาสตร์ ไหม้บ้านเรือนบนถนนเทศาทั้งสาย ประมาณ ร้อยหลังคาเรือน
บ้านที่เหลืออยู่ที่ยังงดงามคือบ้านขุนทรงราชผล ตั้งอยู่เลขที่ ๖๗ ถนนเทศา ๑ ตำบลในเมือง อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร สร้างเมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๔๕๑ รองอำมาตย์ตรีขุนทรงราชผล          (พลี ศุภดิษฐ์) เกิดเมื่อ ๘ พฤษภาคม ๒๔๒๗   เป็นบุตรนายอ้น นางชุม เป็นชาวกำแพงเพชร โดยกำเนิดมีพี่น้องร่วมบิดาเดียวกัน ๗ คน รับราชการเป็นข้าราชการสังกัดกรมสรรพกร ในขณะที่พระบาทสมเด็จ  พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ เสด็จประพาสต้นจังหวัดกำแพงเพชร ครั้งแรก พ.ศ.๒๔๔๙ ท่านมีอายุ ๒๒ ปี อาจยังได้ได้รับตำแหน่ง   ขุนทรงราชผล เป็นศุภมาตราจังหวัดกำแพงเพชร(ตําแหน่งข้าราชการหัวเมืองตําแหน่งหนึ่ง ในปัจจุบันหมายถึงผู้ช่วยสรรพากรจังหวัด).  และได้พบรักกับแม่หวีด รามสูต สาวงามเมืองกำแพงเพชร ซึ่งเป็นธิดาของหลวงพิพิธอภัยและหลานสาว พระยารามรณรงค์สงคราม  เจ้าเมืองกำแพงเพชร และได้อาศัยบ้านหลังนี้เป็นเรือนหอครองรักกันมา จนกระทั่งมีบุตรธิดา ๓ คน คือ คุณครูวัฒนา พันเอกพิเศษทวีป และนางประวัติ ศุภดิษฐ์  ปัจจุบันบ้านหลังนี้ เป็นกรรมสิทธิ์ของนางกนกวรรณ เสงี่ยมศิลป์ (ศุภดิษฐ์) หลานครูวัฒนา ศุภดิษฐ์ นับอายุได้กว่าร้อยปี ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์และตำนานแห่งความรักของขุนทรงราชผล และแม่หวีด คนงามเมืองกำแพง ในสายพระเนตรของพระพุทธเจ้าหลวง เมื่อคราเสด็จประพาสต้นกำแพงเพชร เมื่อปีพระพุทธศักราช ๒๔๔๙ เมื่อแม่หวีดถึงแก่กรรม เมื่อราวอายุ ๒๙ ปี ขุนทรงราชผล ได้ครองตัวเป็นโสด มาตลอดชีวิตที่บ้านหลังนี้ จนถึงแก่กรรมเมื่อเมื่อวันที่ ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๐๗ อายุได้ ๘๐ปี
ลักษณะสถาปัตยกรรม
ตัวเป็นเรือนปั้นหยา ( เรือนไม้แบบยุโรป มุงหลังคาด้วยกระเบี้อง หลังคาทุกด้านชนกันแบบพีระมิด ไม่มีหน้าจั่ว) ผสมกับ เรือนมะนิลา (เรือนมะนิลา เป็นเรือนหลังคาปั้นหยาและมีจั่วด้านหน้า ได้เริ่มมีให้เห็นอย่างประปรายในสมัยรัชกาลที่ ๕ ถ้าเป็นเรือนชั้นเดียวมักทำด้านหน้าเป็นเฉลียงทางเดิน(Colonade)ที่หน้าจั่ว จะไม่มีลวดลายฉลุ)  โดยตัวเรือนใหญ่เป็นเรือนปั้นหยา แต่มีมุขออกไปด้านหน้าเป็นห้องรับแขก ตามแบบฉบับ ของผู้มีฐานะ ในสมัยรัชกาลทื่ ๕ ต่อรัชกาลที่ ๖ เป็น เรือนไม้สักทั้งหลังยกใต้ถุนสูงประมาณ สองเมตร  ขนาดหน้ากว้าง ๗.๗ เมตร ลึก ๗.๗ เมตร ในอดีตจะมีเรือนชานต่อออกจากห้องรับแขก ซึ่งจะใช้เป็นเรือนครัวและห้องน้ำ และต่อจากเรือนชานจะเป็นเรือนปั้นหยาต่ออีก ๑ หลัง แต่เนื่องจากบ้านมีอายุมากกว่า ๑๐๖ ปี ทำให้บ้านมีสภาพพุพังไปตามกาลเวลา และได้มีการรื้อเรือนด้านหลัง นอกชานออกทำให้ปัจจุบันจะมีเรือนที่เป็นห้องนอนอยู่เพียง ๑ หลัง เท่านั้น บนบ้าน หลังนี้ ด้านหลังเป็นห้องนอนของ ขุนทรงราชพล มีบ้านประตูเป็นบานเฟี้ยม เปิดได้ทุกบ้าน แบบของประตูบานเฟี้ยม เป็นแบบฉบับดั้งเดิมของ สถาปัตยกรรมมะนิลา คือ ด้านบนเป็น บานเกร็ด ด้านล่าง เป็นฝาปะกน มีลวดลาย งดงาม มีธรณีประตู สูง ประมาณ ๖ นิ้ว ฝาบ้านตีตามขวางตามแบบเรือนทั่วไป พื้นเป็นไม้ขนาดหนาประมาณ ๑ นิ้ว หน้ากว้าง ราง ๑๐-๑๒ นิ้ว มีบันไดขึ้นลง ทั้งสองด้าน ภายในมีเตียงเหล็กอายุกว่าร้อยปีอยู่สอง หลัง เก็บรูปที่ทรงคุณค่า ทางประวัติศาสตร์ไว้อย่างมากมาย ขอบคุณ อาจารย์สุมาลี เกตุเจริญ หลานสาวผู้ดูแลบ้านหลังนี้ มานานแสนนาน

            อ. สันติ อภัยราช