จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช
มีนาคม 29, 2024, 02:43:39 pm *
ยินดีต้อนรับคุณ, บุคคลทั่วไป กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน

เข้าสู่ระบบด้วยชื่อผู้ใช้ รหัสผ่าน และระยะเวลาในเซสชั่น
ข่าว: จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช
ยินดีต้อนรับสมาชิก และผู้เยื่ยมชมทุกๆท่าน
 
   หน้าแรก   ช่วยเหลือ ค้นหา ปฏิทิน เข้าสู่ระบบ สมัครสมาชิก  
หน้า: [1]
  พิมพ์  
ผู้เขียน หัวข้อ: ชีวิตศิลปินแม่ดอกดิน ยิ้มสวน ศิลปินพื้นบ้าน ตำบลแม่ลาด อำเภอคลองขลุง จังหวัดก  (อ่าน 2861 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้
apairach
Administrator
Hero Member
*****
ออฟไลน์ ออฟไลน์

กระทู้: 1410


ดูรายละเอียด อีเมล์
| |
« เมื่อ: มกราคม 26, 2015, 11:11:47 pm »

ชีวิตศิลปินแม่ดอกดิน  ยิ้มสวน
 ศิลปินพื้นบ้าน ตำบลแม่ลาด อำเภอคลองขลุง จังหวัดกำแพงเพชร
แม่ดอกดิน ยิ้มสวน  เป็นศิลปินพื้นบ้าน ทางการแสดงพื้นบ้าน และภูมิปัญญาคนสำคัญ ท่านหนึ่งในวังหวัดกำแพงเพชร  บ้านท่านอยู่ที่ ริมฝั่งแม่น้ำปิง หมู่ที่ ๔ บ้านแม่ลาดใหญ่  ตำบลแม่ลาด อำเภอคลองขลุง จังหวัดกำแพงเพชร  ท่านเป็นธิดาของ นางสำรวย และนายเยื้อง ยิ้มสวน ท่านเล่าให้ฟังว่าเหตุที่เรียกว่า บ้านแม่ลาดใหญ่เพราะว่า มีคลองแม่ลาดใหญ่ ผ่าน และเมื่อฤดูน้ำหลาก น้ำจากลำคลองแม่ลาดใหญ่ จะไหลหลาก  และลาดสู่ ลำน้ำปิง ชาวบ้าน จึงเรียกขานกันว่า บ้านแม่ลาด
 
ท่านเกิดวันที่ ๑ มกราคม พุทธศักราช ๒๔๘๐   (อายุ ๗๘ ปี )  เกิดที่บ้านแม่ลาดใหญ่นี้เอง  เริ่มเรียนหนังสือ ที่โรงเรียนบ้านท่ามะขาม มีคุณครูชื่อ ครูสมุห์ เลิกรบ  เรียนจนจบประถมปีที่ ๔  เนื่องเป็นลูกคนโต จึงไม่ได้เรียนต่อ อยู่ช่วยพ่อแม่ดูแลน้องๆ อีก ๑๔ คน ปัจจุบันยังมีชีวิตอยู่ รวม ๔ ท่าน   แม่ดอกดินมีครอบครัว เมื่อ อายุ ๒๑ ปี  สามีคนแรกชื่อ นายอยู่ อยู่ปาน มีบุตร ๑ คน ต่อมาสมรสกับ นายวิง เขตขันธ์  มีบุตรธิดา ๖ คน คือ นายทวาย นายชโลม นางสาลี  นางทองเรียม นายประกิต และถึงแก่กรรมไป ๑ คน  ต้นตระกูลท่านมาจาก บ้านน้ำดิบ อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ชื่อย่าทา กับปู่แจ่ม  นามสกุล ใบศรีทอง
ศึกษา เพลงพื้นบ้าน วัฒนธรรมประเพณี จากนายบุญรอด ศรีวัน ซึ่งเป็นน้าเขย  ตั้งแต่อายุประมาณ ๑๓ ปี  เช่น ลิเก เพลงพื้นบ้าน ทั้งร้องและรำ แต่ไม่มีโอกาส ได้ออกงานการแสดง  ศึกษาการละคร จากครูทองดี เรื่องลักษณะวงศ์ ส่วนน้าสาว ชื่อว่า ช้อน ใบศรีทอง  เคยแสดง และร้องรำเพลง  ระบำพื้นบ้าน  เพลงฉ่อย เพลงพิษฐาน  รำกลองยาว ไปแสดงที่ องค์การบริหารส่วนตำบลแม่ลาด บ่อยๆ
ท่านให้ข้อมูลว่า วัดที่ตำบลแม่ลาด มีทั้งหมด ๔ วัดคือ
๑.   วัดบ้านใหม่ (วัดคงคาราม )
๒.   วัดพรหมประดิษฐ์
๓.   วัดห้วยน้อย
๔.   วัดแม่ลาดใหญ่
ปัจจุบันมีโรงเรียน สามโรงเรียน คือ โรงเรียนบ้านห้วยน้อย  โรงเรียนแม่ลาดใหญ่  โรงเรียนวัดพรหมประดิษฐ์  มีภูมิปัญญาพื้นบ้าน หลายท่าน อาทิ
   แม่แป้งร่ำ ยิ้มสวน  (น้องสาวแม่ดอกดิน) กำลังถ่ายทอดเพลงพื้นบ้านจากแม่ดอกดิน  สามารถทอผ้า  ถักกระเป๋า) ทำพรมเช็ดเท้า
   ด้านจักสาน แม่ดอกดิน ยิ้มสวน  สามารถจักสานได้ทุกชนิด
   ด้านสมุนไพร  มีนายสนม ดอนศรีไพร เป็นผู้รวบรวมและ รักษาชาวบ้าน ด้วยสมุนไพร หมู่บ้าน ทั้ง ๖ หมู่บ้าน มีประวัติความเป็นมา ดังนี้
   หมู่ ๑ บ้านสุขสมบูรณ์  เดิมชื่อบ้านวังยาง ราษฎรเป็นไทย
   หมู่ที่ ๒ บ้านแม่ลาดใหญ่  เป็นชาวลาวครั่ง  อพยพ มาอาศัยอยู่
   หมู่ที่ ๓ บ้านแม่ลาดน้อย ราษฎรเป็นชาวไทย และลาว
   หมู่ ๔ บ้านท่ามะขาม  ทุกท่าน้ำจะมีต้นมะขามใหญ่ จึงเรียกขานกันว่า บ้านท่ามะขาม
   หมู่ที่ ๕ บ้านเกาะแตง 
   หมู่ที่ ๖ บ้านห้วยน้อย
เพลงพื้นบ้าน เท่าที่ แม่ดอกดิน ยิ้มสวน    จำและร้องได้มีดังนี้
๑ เพลงรุ้งกินน้ำ
   รุ้งงามกินน้ำอยู่เป็นวง  อยู่เป็นวง พงพื้นนภา   พระอาทิตย์โรยแสงลงมา  สว่างตาจากฟ้างามจริง
จะมองดูดาว ดาวล้อมอยู่กับเดือน  จะมองดูเดือนลอยเลื่อนนภา  ลมโชยโบยพัดสะบัดมา  หนาวอุรา ช่างไม่รู้วาย เอ่อ เฮ่อ เอ๋อ ไม่วายคะนึง
๒. เพลงเธอคนเดียวที่ฉันรัก
เธอคนเดียวที่ฉันรัก                 ผูกสมัครยอดรักเสน่หา               เ   ธอคนเดียวที่ฉันบูชา เออ เอ้อ เออ เอ่อ  เออ เออ เอ๋อ  นั่นคือเธอ
๓. เพลงเด็กน้อยเล่นน้ำฝน
   ฝน ฝน ฝน ฝนสาดกระเซ็นเป็นฝอย  เอ่อ เอ้อ โอ้จันทร์น้อยหน่อย  เออ  เอ๊อ เออ  เอ๊อ  เออ เอีอ เออ เอ๋ย  เราสองคนคู่กัน  วิ่งเล่น วิ่งเล่น ชายน้ำ  ตามประสาสองคน เธอกับฉันหน้ามน  เอ่อ เอ้ย ยังเยาว์วัย เอ่อ เอ้ย ยังเยาว์วัย
๔.เพลงเรียมชวนรำ
   เรียมชวนรำ ควรหรือมาทำใจน้อย เรียมอุตสาห์มาคอย  ร้อยกรองมาร้อยเป็นเพลง  ขอเชิญน้องรำกับพี่ อย่าหลบอย่าหนีให้พี่วังเวง สาวเอ๋ยอย่าเกรง จะทำให้เพลง ของเรียมจืดจาง
๕.   แสงจันทร์วันเพ็ญลอยเด่นดวง
แสงจันทร์วันเพ็ญลอยเด่นดวง  เสียดายแต่ แม่พวงมาลัย มาดแม้นไม่มีเจ้าของ ฉันขอจองลองดูสักคน สงสัยล่ะพวงมาลัยลอยวน อยากได้อะไรคนจน อะไรคนจนก็คนงามนี้เอย
๖.   เพลงยามเย็นเดินเล่น
ยามเย็นเดินเล่นหน้าเมือง หอมแต่ดอกดาวเรือง ที่เธอถือมา (ขอสักดอกได้ไหมเธอจ๋า ) ซ้ำ   ถ้าหากเธอให้จะเก็บไว้บูชา
๗.   เพลงพวกเราเหล่านักรำ
พวกเราเหล่านักรำ จะประกาศสงคราม ไม่แพ้ผู้ใด ไทยเอ๋ยไทยๆ ๆ  เรารักเมืองไทย ต้องทำใจเย็นๆ
๘.เพลงไปรบ
ไปกันเน้อๆ แม่ไป ไปสู่ชายแดน ไปรบเมืองแมน ๆ แดนดินถิ่นไทย น้องอยู่แนวหลังหวังจะได้ช่วย ๆ เหมือนหนึ่งไปรบด้วย จิตใจก็พล่านหวั่นไหว
๙.เพลงอยุธยา
อยุธยา ๆ เป็นนักรบมาแต่เก่า หมู่พม่ามันเผา ไทยเราเจ็บช้ำน้ำใจ พระเจ้าตากสิน ทรงผูกแคว้นแดนให้ ยกพลขับไล่ไพรี จะเอากรุงศรีคืน
๑๐. เพลงนกเขาหาคู่
จู้ฮุ๊กกรู ดูนกเขาคู่งาม บินไล่ตาม เธองามกระไรหนอนี่ แต่ตัวฉันนั้นมีกรรม  ต้องจำความรักไม่มี เจ็บใจกระไรหนอนี่ ๆ รักเขาดีๆ เขาไม่เอ็นดู
   ๑๑. เพลงไอ้เจ้านกเขา
ไอ้เจ้านกเขา ตื่นแต่เช้าเฝ้าแต่ขัน ส่งเสียงลั่น ฟังเพราะเสนาะจับใจ  จำเรียงกระไรเคียงคู่ ขันจู้ฮุกกรู หาคู่ประคอง ฉันแลมอง เขาทั้งสอง สายตารักกัน
   ๑๒ เพลงนกเอี้ยงสาลิกา
นกเอี้ยง สาลิกา โผมาจะไปไหนแน่ สองตาสอดแล แต่ใจพะว้าพะวัง เฮ่อเออเอิงเงย ถ้ามีคู่อย่างกับนกกอดอกละไม่มีวันเหินห่าง ความรักเฮ่อเฮ้อเอย ร้อยชั่ง แทบจะขาดใจเอย เออเอ่อเออเอิงเงย
   ๑๓. เพลงงามเอยงามงอน
งามเอย งามงอน มาก่อนทำไมไม่รำ แล้ว จะมายืนคอยใคร แล้วจะทำไมฉันล่ะ ๆ หรือคนรักไม่มา ไม่เต็มใจรำ
   ๑๔. เพลงกาเหว่า
กาเหว่าบินมาลอยล่อง กาเหว่าบินมาลอยล่อง ไม่ใช่คู่ครอง จะมามองละเมอ   เมินเฉยใครเลนจะไม่เก้อ ๆ ไม่ใช่คู่เธออย่าชะแง้แลมอง
   ๑๕. เพลงโมรา
โมรา โมรา โมรา  กำเนิดเกิดมาอยู่ในฝาผอบ  ตัวฉันชื่อจันทรโครพ ๆ เปิดฝาผอบพบนางโมรา พาน้องไปเที่ยวชมไพร น้องเดินไม่ไหวพี่อุตส่าห์อุ้มมา เดินตรงเข้าไปส่งพระขรรค์ น้องจะฆ่าตัวฉัน เชียวหรือโมรา ๆ(หญิงร้อง) พี่จ๋าโมราผิดไป ๆ  ๆ ขออภัยให้แก่โมรา
   ๑๖.เพลงสิงห์บุรี
สิงห์บุรี ของเรานี่เอย  ไม่นึกเลยจะถูกโจมตี สี่ลำมาสี่เครื่องยนต์  ไปกราดปืนกลที่วัดสี หกล้ม หกลุก คุกคาม  อันตรายกำลังจะมี  ชาวไทยของเรานี่เอย  อย่าละลืมเลยช่วยทำหน้าที่ ขุกหลุม ขุดหลุมๆๆหลบภัย อันตรายจะได้ไม่มี ตื่นเถิดลุกขึ้นเถิด ลูกระเบิดมันมาไม่น้อย อุดเล่นเสียงเย็นละห้อย ชักชวนสาวน้อย ลงหลุม หลบภัย
   ๑๗. เพลงกุหลาบชายบึง
กุหลายชายบึง คิดถึงฉันจึงได้มา  มาหาน้องยา น้องยาก็ไม่ปราณี  เสียแรงที่ฉันรัก ใครใช้ให้เธอมา ๆ ไม่เวทนาขอลาไปที
   ๑๘. เพลงวันทอง
      วันทอง เธอไม่ต้องร้องไห้  เลี้ยงไม่ได้น้ำใจวันทอง  โธ่เอยพียาก็ไม่แลมอง  เขาลือว่าน้อง เป็นคนสองใจ
   ๑๙. เพลงหงส์ทอง
หงส์ ๆๆ อย่าทะนงไปนัก ปีกของเจ้าจะหัก  ปักลง อยู่ในกลางหนอง อย่าทะนงถือดีว่าเป็นหงส์ทอง  ยามเมื่อฉันแลมอง  หงส์เอยหงส์ทอง ขยับปีกบินเอาละว่า หงส์ทองขยับปีกบิน
   ๒๐. เพลงพายเรือ
ลูกคลื่นกระเซ็นกระซัด  พายงัดฉันกลัวเรือล่ม  พายเรือทวนลม ฉันกลัวเรือล่ม พายงัดพายงัด  เกิดมาฉันยังไม่เคยรัก หวั่นใจนักกลัวรักจะไม่จริง บุญเหลือเออ คนให้มาเจอ ฉันรักเธอฉันยังไม่บอกใคร  ฉันรักใครฉันยังไม่บอกเธอ
   ๒๑. เพลงทำตามท่านผู้นำ
ท่านผู้นำไปทางไหน ฉันจะตามไปด้วย ขอร่วมบุญค้ำชูช่วย  ท่านผู้นำชาติไทย พารัฐนาวาฝ่าคลื่นฝืนลม ต้องรู้หล่นจนแล่นไปจนถึงฝั่ง เปลี่ยนเหมือนดังธงไทย อุ่นใจของชาติ ท่านผู้นำสามารถ ช่วยให้ชาติมีหวัง  ท่านผู้นำไปทางไหน  ฉันจะไปทางนั้น  ขอเดินทางร่วมกัน  ไม่มีวันกลับหลัง 
อันถ้อยคำที่ท่านผู้นำกล่าวไว้ ตักเตือนไทยพวกพ้องทุกท้องถิ่น ให้ร่วมแรงแข็งขยัน  หมั่นทำกิน ให้ทุกถิ่นทุกเวลาทุกนาที  สวนครัว เลี้ยงสัตว์  จัดให้ทำเพื่อนำประโยชน์ ไปภายหน้า  ไว้ช่วยชาติ ช่วยตัว ไม่มัวช้า ให้สมดังเวลา ท่านผู้นำ
   
๒๒.เพลงสาวรูปสวย
   สาวรูปสวย  รูปร่างสำรวย เอวกลมสมหน้า ถ้าได้อย่างนี้  มาเคียงคู่ ๆ จะเก็บใส่ตู้ใส่พานบูชา ขาขึ้นขึ้นตามเขาวง ขาลงลงตามเขาชัน  ตามน้องๆไม่ทัน ชะเอ่อเอ้ย หมดปัญญา
๒๓. เพลงจะโค้งก็โค้ง
   จะโค้งก็โค้ง คนในวงของฉันรำดี รำได้ก็ให้รำมา อย่ามัวรอช้า เลยแม่เทวี หัววงท้ายวง ไม่เห็นมันดค้งกันมาสักทีจะให้ตัวฉันไปจูงจมูก เชียวหรือนางลูกเทวี
๒๔. เพลงลูกสาวใครอยู่ในวงโทน
   ลูกสาวใคร อยู่ในวงโทน เอวอ่อนโยน ช่างละมุนละไม รูปหล่อเสียด้วย รำสวยวิไล อยากจะได้ เอาไว้รำโทน
   

      


   

   
บันทึกการเข้า
หน้า: [1]
  พิมพ์  
 
กระโดดไป:  

Powered by MySQL Powered by PHP Powered by SMF 1.1.11 | SMF © 2006-2009, Simple Machines LLC | Thai language by ThaiSMF Valid XHTML 1.0! Valid CSS!