พระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร นางสาวทิชากร แสนพลอ่อน

[apairach]

                                             เรื่อง พระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร
              การตามรอย  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวหรือพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร ประชาชนได้เห็นถึงความสำคัญและได้จัดงานนี้ขึ้น ซึ่งก็คืองานมหกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหากษัตริย์ไทยกับเมืองกำแพงเพชร?พลังภูมิปัญญา พลังวิถีกรรม พลังความปรองดอง? ในวันที่ ๒๓-๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๗ ณ วัดพระบรมธาตุ พระอารามหลวง ตำบลนครชุม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งได้มีการสนทนา โดยพระราชวชิรเมธี รองเจ้าคณะจังหวัดกำแพงเพชร เจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุนครชุมกับอาจารย์สันติ อภัยราช ไม่มีประวัติศาสตร์ครั้งใดของกำแพงเพชรจะยิ่งใหญ่เสมอเหมือนเหตุการณ์ครั้งที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ เสด็จประพาสต้นหัวเมืองฝ่ายเหนือเป็นการส่วนพระองค์เพื่อทรงทราบทุกข์สุขของราษฎร ได้กล่าวดังนี้
              ในการประพาสต้นเมืองกำแพงเพชรของพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จนั้น ท่านได้ประพาสตั้งแต่เมื่อวันที่18 สิงหาคมพ.ศ.2449 ประทับแรมอยู่เมืองกำแพงเพชร อยู่จนถึง วันที่ 27 สิงหาคม 2499 รวมทั้งสิ้น 10 วัน แต่ขอสรุปในการประพาสต้นดังนี้เรื่องเกิดขึ้นเมื่อเดือนสิงหาคม 2449 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวหรือพระพุทธเจ้าหลวง ได้เสด็จพระราชดำเนินมายังจังหวัดกำแพงเพชร เป็นการเสด็จประพาสต้นที่นำความปลาบปลื้มมาสู่เมืองกำแพงเพชร และไม่ใช่เพียงเท่านั้นยังขจัดภัยจากความกลัว โรคร้ายภัยพิบัติต่างๆ ของชาวสวนหมากหรือชาวบ้านเมืองอื่นได้กล่าวไว้ว่าเมืองชากังราวนี้ มีโรคร้าย ภัยพิบัติต่างๆ ทำให้หมู่บ้านเล็กๆเติบโตขึ้นเป็นตำบล และได้มีผู้ชายที่ชื่อ รื่น ได้ซึ่งเป็นกำนันคนแรก ในนามของ ขุนนิคมบริบาล  พระพุทธเจ้าหลวงออกจากพระราชวังสวนดุสิต ตั้งแต่วันที่ 27กรกฎาคม 2449 เดินทางมาทางเรือ ผ่านลำน้ำเจ้าพระยา มาถึงยังบ้านแดน เขตรอยต่อระหว่างกำแพงเพชรกับนครสวรรค์  เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2499  ได้เข้าสู่ตัวเมืองกำแพงเพชร ในวันที่ 22 สิงหาคม ประทับแรมที่ สถานที่ บริเวณใกล้กับวัดชีนางเกา ปัจจุบันเป็นบ้านพัก รองผู้ว่าราชการจังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งเวลานั้น เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ . ต่อมาสถานที่แห่งนั้น ได้ใช้เป็นที่เรียนของกุลบุตรกุลธิดา ในจังหวัด เรียกกันว่าโรงเรียนพลับพลา   
                เช้าวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2449 ฝนตกเวลา 3 โมงเช้า เสด็จไปทั้งฝน ผ่านวัดเล็กๆ ทำด้วยแลง ผ่านที่ว่าการเมืองที่สร้างยังไม่เสร็จ (บริเวณสนามเด็กเล่นเทศบาลซึ่งรื้อไปแล้ว) เสด็จเข้าทางประตูน้ำอ้อย ปัจจุบันรื้อไปแล้วเช่นกัน ได้มองเห็น ประตูสามประตู คือ ประตูน้ำอ้อย ประตูบ้านโนน ประตูดั้น เสด็จเข้าไปในวัดพระแก้ว ตอนนั้นเป็นวิหารใหญ่อย่างวัด พระศรีสรรเพชญ์ กรุงศรีอยุธยา มณฑป ที่ประดิษฐานพระแก้วมรกต ถ้าพระแก้วมาอยู่ที่กำแพงเพชรตามตำนาน ต้องมาอยู่ที่วัดแห่งนี้แน่นอน ได้ได้เอ่ยชมว่าพระเจดีย์วัดพระแก้ว เป็นเจดีย์ลอมฟาง ทำได้งามมาก เสด็จต่อไปจนถึงวัดช้างเผือก ไปที่ศาลหลักเมือง แล้วไปที่ สระมน พระราชวังโบราณของเมืองกำแพงเพชร ประชาชนสร้างสถานที่และปะรำในบริเวณสระมน มีประชาชนมาเข้าเฝ้าเป็นจำนวนมาก มีสำรับกับข้าว มาเลี้ยงหลายสิบสำรับ
                นายอำเภอพรานกระต่าย คือ หลวงอนุรักษ์รัฐกิจเป็นผู้ออกแบบสร้างถวาย ได้เสวยพระกระยาหารกลางวันที่สระมน แล้วได้ถ่ายรูปคนงามเมืองกำแพงเพชร ซึ่งเขาจัดหามาให้ ความจริงประชาชนที่มานั่งอยู่ทั้งหมู่หน้าตาดีกว่าก็มี ทรงตรัสชมว่า ผู้หญิงเมืองนี้นับว่าร่างหน้าตาดีกว่าเมืองอื่นในข้างเหนือ คนงาม 4 คน มี หวีด บุตรหลวงพิพิธอภัยอายุ 16 ปี คนนี้รู้จักโพสต์ถ่ายรูป จึงได้ถ่ายรูปเฉพาะคนเดียว ยังอีกสามคน ชื่อประคอง บุตรหลวงพิพิธอภัยเหมือนกัน อายุ 17 ปี ริ้ว ลูกพระพล อายุ 17 ปี
                พิง ลูกพระยารามรณรงค์ อายุ 16 ปี แล้วจึงเสด็จไปที่ศาลพระอิศวร ถ่ายรูป ซากปรักหักพังของศาลพระอิศวรตรัสถึงคนเยอรมันมาลักรูปพระอิศวรไป ปัจจุบันตามกลับมาได้แล้ว พระองค์ส่งรูปไปล้างที่บางกอก ได้หนึ่งส่วน เสียสองส่วน เสียดายมาก จึงเอาห้องอาบน้ำที่สถานที่เป็นห้องล้างรูป สองยามเศษจึงเสร็จแล้วจึงเสด็จพักผ่อนอิริยาบถและกรณียกิจ ที่พระองค์มีต่อเมืองกำแพงเพชรนั้นมากมายเหลือคณานับ ถ้าพระองค์ไม่ถ่ายภาพเมืองกำแพงเพชรไว้ เราจะไม่หลักฐานอันใดอ้างอิงเลย พระคุณล้นเกล้าล้นกระหม่อมจริงๆพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร ตั้งแต่วันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2449 ประทับแรมเมืองกำแพงเพชร อยู่ถึง วันที่ 27 สิงหาคม มาประพาสครั้งนี้รวมทั้งสิ้น 10 วัน  และในงานยังมีนิทรรศการพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จกำแพงเพชรทั้ง ๓ ครั้ง จัดตั้งขึ้น       
              พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จกำแพงเพชรครั้งที่ ๑
                 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินจังหวัดกำแพงเพชรครั้งที่ ๑ เมื่อวันที่ ๒๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๐ เวลา ๑๐.๓๐ น. เพื่อบำเพ็ญพระราชกุศลและบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ บริเวณวังโบราณ อำเภอเมืองกำแพงเพชร โดยมีหลักฐานในพงศาวดารระบุไว้ และแวะไปประทับที่วัดยม (ปัจจุบันคือวัดกะโลทัย) ท้ายเมืองกำแพงเพชร วันรุ่งขึ้นพระองค์ทรงแวะพักทัพชัยที่ตำบลหนองปลิง อยู่สามเพลา ในวันที่ ๒๕ มกราคม นอกจากจะเสด็จมาเพื่อบวงสรวงสมเด็จพระนเรศวรมหาราชแล้วยังทรงปลูกต้นสัก ณ บริเวณหน้าศาลากลาง โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงปลูกต้นสักด้านขวา และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ ทรงปลูกต้นซ้าย ของศาลากลาง แล้วเสด็จเยี่ยมพสกนิกร ของพระองค์ ปัจจุบันต้นสักดังกล่าวยังคงแผ่กิ่งก้านสาขาสร้างร่มเงาให้แก่ชาวกำแพงเพชรทุกคน
                  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จกำแพงเพชรครั้งที่ ๒
                  ในวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๑๕ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนิน พร้อมด้วยสมเด็จพระ                     เทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินจังหวัดกำแพงเพชรครั้งที่ ๒ มาบำเพ็ญพระราชกุศล ถวายผ้าพระกฐินส่วนพระองค์ ณ วังคูยาง อำเภอเมืองกำแพงเพชร ซึ่งในขณะนั้น พระครูวิมลวชิรคุณ(ทอน)เป็นเจ้าอาวาส และทรงถวายพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อเป็นทุนเริ่มต้นในการก่อสร้างอุโบสถด้วย
                  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จกำแพงเพชรครั้งที่ ๓
                  ในวันที่ ๒๙ มกราคม พ.ศ.๒๕๒๑ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมาพระราชทานธงประจำรุ่นแก่ลูกเสือชาวบ้านของอำเภอต่างๆ ในจังหวัดกำแพงเพชร จำนวน ๑๑๗ รุ่น ณ บริเวณสนามหน้าศาลากลางจังหวัดกำแพงเพชร หลังจากพระราชทานธงประจำรุ่นลูกเสือชาวบ้านแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานพระบรมราโชวาทแก่ลูกเสือชาวบ้าน และพสกนิกรที่มารับเสด็จ  และทรงเยี่ยมราษฎรที่มาเฝ้ารับเสด็จฯ อยู่ในบริเวณนั้น ซึ่งราษฎรบ้านกิโลสอง บ้านกิโลสาม บ้านกิโลหก และบ้านใกล้เคียงในเขตอำเภอเมืองกำแพงเพชร ได้กราบบังคมทูลขอพระราชทาน ให้ทรงช่วยเหลือจัดหาน้ำให้ราษฎร เพื่อใช้ในการเพาะปลูก และการอุปโภคและบริโภค ได้ตลอดปี ทรงมีพระราชดำร?ิ เมื่อวันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๒๑ ให้กรมชลประทานพิจารณาวางโครงการชลประทาน เพื่อจัดหาน้ำให้ในบริเวณดังกล่าว และพระราชทานแนวในทางการพิจารณาวางโครงการ ให้กรมชลประทาน ใช้ประกอบการพิจารณาด้วย นับว่าเป็นพระมหากรุณาธิคุณ ต่อชาวกำแพงเพชรยิ่งนัก ที่พระองค์เสด็จกำแพงเพชรถึง 3 ครั้ง 
                   นอกจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะเสด็จพระดำเนินไปประกอบพระราชกรณียกิจด้วยพระองค์เอง ณ จังหวัดกำแพงเพชรแล้ว ยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ  สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และพระบรมวงศานุวงศ์ชั้นสูง เสด็จไปทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์ในพื้นที่จังหวัดกำแพงเพชรอยู่บ่อยๆชาวกำแพงเพชร ไม่มีวันที่จะลืมเลือนวาระอันสำคัญนี้เลยนับเป็นสิริมงคลอย่างยิ่งต่อชาวกำแพงเพชรและขอเฉลิมพระเกียรติโดยทั่วกัน


                     นางสาวทิชากร  แสนพลอ่อน
                     รหัสประจำตัว ๕๕๑๑๒๑๕๐๑
                     โปรแกรมวิชาภาษาไทย คณะครุศาสตร์