การรำแม่บทเล็ก การรำแม่บทเล็ก เป็นการแสดงที่ตัดตอนมาจากบทละครในเรื่องรามเกียรติ์

[apairach]

การรำแม่บทเล็ก
การรำแม่บทเล็ก เป็นการแสดงที่ตัดตอนมาจากบทละครในเรื่องรามเกียรติ์ ตอน
พระนารายณ์ ปราบนนทุก  เรื่องราวมีความเป็นมาดังนี้
   นนทุกเป็นยักษ์ ที่มีหน้าที่คอยล้างเท้า เทวดาและนางฟ้า ณ เชิงเขาไกรลาส ก่อนขึ้นเข้าเฝ้าพระอิศวร บรรดาเทวดาและนางฟ้า พากันหยอกบ้าง ข่มเหงบ้าง โดยเขกศีรษะและถอนผมจนศีรษะนนทุกล้าน  นนทุกเสียใจและแค้นบรรดา เทวดาและนางฟ้า จึงขอพรพระอิศวร ให้นิ้วของตนเป็นเพชร ชี้ใครตายทั้งสิ้น นนทุกจึงไล่ชี้เทวดา นางฟ้าที่รังแกตน จนถึงแก่ความตาย
   เทวดา นางฟ้าจึงไปร้องทุกข์ ต่อพระอิศวร พระอิศวรเป็นเจ้าจึงโปรดให้พระนารายณ์ไปปราบนนทุก  พระนารายณ์จึงออกอุบายแปลงกายเป็นเทพธิดาสิริโฉมงดงามมาก  นนทุกจึงเข้าเกี้ยวพาราสี นางแปลงทำกลให้นนทุกรำตามตนด้วยเพลงชมตลาด
   และนนทุก ต้องตายด้วยท่านาคาม้วนหาง ที่ชี้ใส่ตนเอง  จึงเป็นต้นเรื่องของเรื่องรามเกียรติ์
ในชาติต่อมา  เพราะนนทุกกลับชาติมาเกิดเป็นทศกัณฑ์  พระนารายณ์อวตาร มาเป็น พระราม
   การรำแม่บทเล็ก เป็นท่ารำมาตรฐาน ใช้ทำนองชมตลาด มีลีลาเอื้อนช้า นุ่มนวลและอ่อนช้อยตามลักษณะของท่ารำไทยเป็นแบบมาตรฐาน
   รายการโทรทัศน์วัฒนธรรมของเรา ได้รับเกียรติจาก นางสาวดารากร นาคสุขเอี่ยม นักศึกษา คณะมนุษยศาสตร์ ภาควิชาศิลปกรรมศาสตร์  สาขาวิชานาฏศิลป์  ชั้นปีที่สาม มหาวิทยาลัย นเรศวร จังหวัดพิษณุโลก มาเป็นต้นแบบในการรำแม่บทซึ่งงดงามมาก

   เทพนม  ปฐม พรหมสี่หน้า      สอดสร้อยมาลา เฉิดฉิน
ทั้งกวางเดินดง หงส์บิน            กินริน เรียบถ้ำอำไพ
อีกช้านางนอน ภมรเคล้า            ทั้งแขกเต้าผาลา เพียงไหล่
เมขลาโยนแก้วแววไว            มยุเรศฟ้อนในอัมพร
ลมพัดยอดตองพรหมนิมิต         ทั้งพิสมัย เรียงหมอน
ย้ายท่ามัจฉา ชมสาคร            พระสี่กร ขว้างจักรฤทธิรงค์
ฝ่ายว่านนทุกก็รำตาม            ด้วยความพิสมัยใหลหลง
ถึงท่า  นาคาม้วนหาง วง            ชี้ตรงถูกเพลาทันใด

....รำแม่บทจึงเป็นต้นตำรับนาฏศิลป์ไทยในเวลาต่อมา เพื่อสร้างความเข้าใจในวัฒนธรรมในเรื่องนาฏศิลป์ไทยมากขึ้น เราจึงนำเสนอ การรำแม่บทแก่ผู้สนใจทุกคน เพื่ออนุรักษ์และสืบสาน
ภูมิปัญญาท้องถิ่น ของไทยให้ทุกคนได้สัมผัสและรู้จัก ก่อนที่จะหายสาบสูญไปจากสังคมไทย.....

                     สันติ อภัยราช