แด่นายวิมล พนังแก้ว  ผุู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำกัด ศิลากำแพงเพชร
   
     บุคลิก  สง่างาม  นามไพเราะ          เจรจา แสนเสนาะ   เสน่ห์เสียง
 นามวิมล พนังแก้ว   เพราะสำเนียง        ซื่อสัตย์เกรียง ไกรกล้า สง่าเกิน
      ผู้จัดการ ห้างศิลา กำแพงเพชร        น้ำใจเด็ด พรานกระต่่าย คนสรรเสริญ
รองนายก เทศมนตรี  บ้านพราน เพลิน      ได้รับเชิญ เป็นประธาน งานวิชา
      ณโรงเรียน บ้านเขา สว่างอารมณ์       คนนิยม รักใคร่ ใจสรรหา
สิ่งดีง าม  ตามครรลอง ครองกายา            จะพูดจา สร้างสรรค์ จำนรรจ์จริง
      จากสุราษฎร์ ธานี เมืองธรรมะ          สู่กำแพง เมืองพระ สุขทุกสิ่ง
จบสัตวบาล หมอรักษา มิประวิง              คุณวิมล คนจริง น่าชื่นชม
      มาเป็นหนุ่ม กำแพง ที่แกร่งกล้า       สร้างครอบครัว วัฒนา ได้เหมาะสม
ตุณวิมล พนังแก้ว คนนิยม                    ธุรกิจ การเมืองชม อย่างชื่นใจ
       แสนโอบอ้อมอารี ทวีศักดิ์              ทุกคนรัก ตระหนักเห็น แสนสดใส
เป็นผู้นำ ทุ่มเทงาน อย่างเกรียงไกร          มีจิตใจ ถวายชีวิต  ติดกับงาน
        รักดูแล  เอาใจใส่ ในทุกสิ่ง           เอื้ออารี เป็นคนจริง ชาญประสาน
รักดูแล เอาใจใส่ ในการงาน                  นักประสาน เชียวชาญ งานสำตัญ
         ทุกคนรัก คุณวิมล พนังแก้ว         ประเสริฐแล้ว คนศรัทธา หฤหรรษ์
ท่านครองตน ครองงาน ครองนิรันดร์         คนรักกัน  ทำงาน เชียวชาญชน
          เมื่อข่าวร้าย อุบัติเหตุ สะเทือนจิต   จบชีวิต กระทันหัน พลันสับสน
คุณวิมล จากไป ใจอับจน                      คนทุกคน รักใคร่ ใจหายแล้ว
           ขอวิญญาณ คุณวิมล ยลสวรรค์     สัมปรายภพ นิรันดร์ แสนเพริศแพ้รว
ระลึกถึง คุณวิมล ผู้เพริศแพรว                  ท่านจากแล้ว เลิศนิรันดร์ สวรรค์รับ

       


 

 ร่มโพธิ์แก้ว แพร้วเพริศพริ้ง ทิ้งกิ่งก้าน
เคยตระการ แผ่ร่มเงา อับเฉาแสน
ฝูงนกกาอาศัย ทั่วดินแดน
นกแร้นแค้น ไม่ได้จับ มาลับลา
แม่จากไป หัวใจ ลูกสลาย
โพธิ์ใหญ่ตายล้มลงที่ตรงหน้า
จะกอบกู้ไม้ใหญ่ ในพนา
อนิจจาแม่จากไปใจร้าวราน
จะมีใครที่ไหนเล่า รักเท่าแม่
พระคุณแม้ ดินฟ้า มาประสาน
มิเท่าครึ่งหนึ่งรักประจักษ์จาร
ทุกวันวารแม่คุ้มแม่อุ้มชู
แม่ลำบากมากมายไม่เคยบ่น
ลูกทุกคน แม่รัก ไม่อดสู
ขยันกิจการงานบ้านเป็นดังครู
สอนลูกรักทุกคนรู้ แม่รักจริง
มาจากไปวัยชรานิจจาเอ๋ย
เพราะแม่เคยดูแลลูกปลูกทุกสิ่ง
ร่มเงาไม้ โพธิ์ใหญ่ จากไปจริง
แม่อย่าทิ้งลูกไป ใจผูกพัน
และแล้วโพธิ์ใหญ่ล้มลูกก้มหน้า
รักศรัทธาแม่สิ้นราวกับฝัน
แม่จากไปจากลูกลูกนิจนิรันดร์
ทุกคืนวันลูกคิดถึงซึ้งดวงใจ
ต่อแต่นี้ ไม่มีแม่ให้แลเห็น
ใครจะเป็นร่มไม้แทนโพธิ์ใหญ่
จากเพียงรัก จากเพียงจิต จากเพียงใจ
ตัวจากไกลใจยังอยู่อุ้มชูกัน
ขอแม่สู่สรวงสวรรค์ชั้นดุสิต
เทพนิมิตวิมานงามตามเสกสรรค์
จะขอเกิดเป็นลูกแม่ทุกชาติพลัน
คุณแม่นั้นจะคงอยู่ คู่ฟ้าดิน

แดผู้อำนวยการจำนงค์.โกสุรินทร์

พระคุณล้ำเลอฟ้ามหาศาล
พระอาจารย์การเกษตรผู้ยิ่งใหญ่
ผู้ก่อร่างสร้างเขตเกษตรไกล
ความยิ่งใหญ่ยังคู่ฟ้า มานิรันดร์

ได้เคยเรียนเขียนอ่านการเกษตร
เขตนิเวศน์กำแพงเพชรเกษมสันต์
อุปถัมภ์ค้ำรักประจักษ์กัน
ทุกคืนวัน ระลึกคุณอุ่นหัวใจ

 แล้ววันพรากจากลาก็มาถึง
พระคุณซึ้งดวงจิตชีวิตให้
กราบแทบเท้าคุณครูด้วยฤทัย
จะสร้างเกษตรไทยทดแทนคุณ

มีชีวิตเพราะครูให้ในความรู้
จะมั่นคงเชิดชูประเสริฐสุนทร์
สร้างเกษตร ให้รุ่งเรืองร่วมเจือจุน
ตอบแทนคุณ พระคุณครูผู้มั่นคง

ขออำนาจ แห่งความดี ที่มีอยู่
ขอกุศลผลบุญศิษย์ได้เสริมส่ง
ขอวิญญาณเหนือจิตเจตน์จำนง
ได้ดำรง ทิพย์วิมาน นานนิรันดร์

คุณครูจะอยูในจิตมิตรภาพ
คุณความดี ราวอาบทิพย์สวรรค์
จะเดินตามรอยเท้า ดังจำนรรจ์
คุณครูคงสถิตย์มั่นในดวงใจ
 
ขอปณิธาน สานเกษตร ด้วยเจตน์รัก
ขอพิทักษ์คำครู ที่ยิ่งใหญ่
ขอวิญญาณครูจากได้ อย่าห่วงใย
ศิษยฺปรีชา จะคงไว้ ไม่ลืมครู


       ปรีชา อนุยูร
สวนศรีราชา กสิกรรม ธรรมชาติ กำแพงเพชร

#องค์ความรู้อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร
บ่อสามแสน : แหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์แห่งเมืองกำแพงเพชร

    บ่อสามแสน ตั้งอยู่ในเขตอรัญญิก อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร โดยอยู่นอกกำแพงด้านหน้าของวัดอาวาสใหญ่ มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ขนาดกว้าง ๙.๕๐ เมตร ยาว ๑๖.๕๐ เมตร และลึกประมาณ ๖ เมตร ซึ่งเกิดจากการขุดเจาะลงไปในชั้นศิลาแลง เพื่อให้ฆราวาสและพระสงฆ์วัดอาวาสใหญ่มีน้ำสำหรับใช้ในการอุปโภคบริโภค

    บ่อสามแสนและวัดอาวาสใหญ่ ได้ดำเนินการขุดแต่งทางโบราณคดีและบูรณะโบราณสถานหลายครั้ง โดยเริ่มตั้งแต่ช่วง พ.ศ. ๒๕๐๘-๒๕๑๒ จากนั้นได้ดำเนินการขุดแต่งทางโบราณคดีเพิ่มเติมในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๓๓-๒๕๓๔ และดำเนินการบูรณะโบราณสถานในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๔๕

    จากการดำเนินงานทางโบราณคดีพบโบราณวัตถุชิ้นสำคัญบริเวณบันไดของฐานกุฏิสงฆ์หลังหนึ่ง คือ ภาชนะดินเผาเนื้อแกร่งทรงไห ภายในบรรจุเครื่องลายครามจีน ภาชนะสำริด และช้อนเปลือกหอยมุก โดยเครื่องลายครามจีนภายในไหที่สามารถกำหนดอายุสมัยได้เป็นภาชนะทรงชาม ด้านในภาชนะบริเวณขอบปากเขียนลวดลายเรขาคณิต ด้านนอกภาชนะเขียนลายดอกไม้และพรรณพฤกษา และส่วนก้นภาชนะด้านนอก มีตัวอักษรจีนเขียนว่า “隆庆年制” อ่านว่า “หลง ฉิ้ง เหนียน ซื่อ” แปลว่า “ผลิตขึ้นในรัชศกหลงฉิ้ง” บ่งชี้ว่าเป็นผลิตภัณฑ์จากกลุ่มเตาจิ่งเต๋อเจิ้น มณฑลเจียงซี ประเทศจีน กำหนดอายุได้ในสมัยราชวงศ์หมิง รัชกาลจักรพรรดิหลงฉิ้ง (พ.ศ. ๒๑๑๐-๒๑๑๖) ตรงกับรัชกาลสมเด็จพระมหินทราธิราชถึงรัชกาลสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชแห่งกรุงศรีอยุธยา ดังนั้นจึงสันนิษฐานว่าวัดอาวาสใหญ่มีอายุในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๒๒ ตรงกับสมัยอยุธยาตอนกลาง

    บ่อสามแสน เป็นแหล่งทรัพยากรน้ำสำคัญแห่งหนึ่งของเมืองกำแพงเพชรอันมีน้ำตลอดทั้งปี ตั้งแต่อดีตสืบถึงปัจจุบัน ซึ่งสะท้อนผ่านสายพระเนตรของพระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี ๒ พระองค์ ดังนี้

    เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๙ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสเมืองกำแพงเพชรเมื่อครั้งเสด็จประพาสต้นครั้งที่ ๒ ร.ศ. ๑๒๕ และทรงพระราชนิพนธ์ “เสด็จประพาสต้นครั้งที่ ๒” ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๗ ปรากฏพระราชวินิจฉัยที่เป็นประโยชน์ต่อการศึกษาประวัติศาสตร์และโบราณคดีของจังหวัดกำแพงเพชร โดยมีเนื้อความเกี่ยวกับบ่อสามแสน ความว่า
    “…ข้างหน้าวัดมีสระ ๔ เหลี่ยม กว้างยาวลึกประมาณสัก ๕ วา ขุดลงไปในแลงเหมือนอ่างศิลา ไม่มีรอยก่อเลย มีห้องฝาแลงกั้นสำหรับพระสรงน้ำ คงจะใช้โพงคันชั่ง น้ำในนั้นมีบริบูรณ์ใช้ได้อยู่จนบัดนี้...”

    เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๐ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จประพาสเมืองกำแพงเพชร และทรงพระราชนิพนธ์ “เที่ยวเมืองพระร่วง” ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๑ ปรากฏข้อมูลรายละเอียดเกี่ยวกับโบราณสถาน แผนที่ และพระราชวินิจฉัยทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่ทรงคุณค่า โดยมีเนื้อความเกี่ยวกับบ่อสามแสน ความว่า
    “...นอกกำแพงแก้วออกไป มีบ่อน้ำใหญ่อยู่บ่อหนึ่ง เปนรูปสี่เหลี่ยม แต่แรกดูไม่ทราบว่าก่อด้วยอะไรครั้นพิจารณาดูแล้วจึงได้ความว่าบ่อนั้น หาได้มีสิ่งไรก่อเปนผนังไม่ ที่แผ่นดินตรงนั้นเปนแลง ขุดบ่อลงไปในแลง ข้าง ๆ บ่อนั้นพอถูกอากาศก็แขงเปนศิลา จึงดูเหมือนก่อเรียบร้อย  เพราะฉนั้นเปนของควรดูอย่างหนึ่ง และเมื่อดูแล้วจะต้องออกรู้สึกอิจฉาว่าเขาทำบ่อได้ดี และถาวรโดยไม่ต้องเปลืองโสหุ้ยค่าก่อข้างบ่อด้วยสิลาฤๅอิฐปูนอะไรเลย บ่อนี้เปนพยานให้เห็นได้ว่าน่าจะเปนวัดใหญ่มีพระสงฆ์อยู่มาก...”

    ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๒ เป็นต้นมา บ่อสามแสนได้รับคัดเลือกให้เป็นแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ประจำจังหวัดกำแพงเพชร มีการใช้น้ำจากบ่อสามแสนประกอบพิธีเสกทำน้ำพระพุทธมนต์ศักดิ์สิทธิ์สำหรับพระราชพิธีสำคัญ ได้แก่
   • พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร วันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๒
   • พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร วันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๐
   • พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร วันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๔
   • พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว วันที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

    ปัจจุบัน บ่อสามแสนเป็นหนึ่งในแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ ๑๐๘ แห่ง สำหรับการจัดทำน้ำพระพุทธมนต์ศักดิ์สิทธิ์ งานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคล เฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ วันที่ ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๗ ซึ่งมีกำหนดการจัดพิธีพลีกรรมตักน้ำ ณ บ่อสามแสน ในวันที่ ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๗ โดยมีนายชาธิป รุจนเสรี ผู้ว่าราชการจังหวัดกำแพงเพชร เป็นประธานในพิธี

วันนี้เพิ่งจะฟังอาจารย์ พูดเรื่อง
การสอนประวัติศาสตร์ แบบอำนาจนิยม
ผมปลื้มใจและภูมิใจมากครับ อาจารย์ยังคงเป็น อาจารย์สันติ คนเดิม ที่ผมรู้จักเมื่อ40 กว่าปีที่แล้ว จำได้ว่า อาจารย์สอนภาษาไทย และวรรณคดี แต่อาจารย์ พยายามสอดแทรก ความคิดเชิงวิจารณ์ และท้าทายความคิดพวกเราเสมอ
มา ณ วันนี้ อาจารย์ยังคงมีความคิดที่ แจ่มใส ทันสมัย และพร้อมรับ ความเปลี่ยนแปลง แบบอาจารย์สันติ คนเดิม
ผมเคารพ และขอยกย่องใน จุดยืนอันกล้าหาญของอาจารย์ครับ ?

สำรวจเมืองโบราณที่หายไป ตอนที่ ๓ ตอน วัดโพธิ์ศิลาราม หรือวัดโพธิ์ทอง หรือวัดยายชี หรือวัดหนองปรือเก่า   ห่างจากวัดหนองปรือปัจจุบันไปประมาณ สามสิบเมตร เราพบฐานวิหารขนาดมหึมา น้องๆ วัดอาวาสน้อยเลยทีเดียว สิ่งที่เราพบคือซากปรักหักพังที่ ขุดทำลายกันซ้ำซาก ซ้อนซ้ำ กันมาหลายยุคสมับ ก่อนมีการสร้างหมู่บ้านด้วยซ้ำ วัดแห่งนี้น่าจะมีอายุหลายร้อยปีเราไม่ทราบว่า ในสมัยโบราณชื่อว่าวัดอะไร เราพบร่องรอยเสาศิลาแล
งขนาดใหญ มากมาย พบกระเมืองมุงหลังคาหล่นอยู่เกลื่อนกล่น พบซากแห่ง อริยศิลป์ ในวัดแห่งนี้ ชาวบ้านเล่า คนขุดพระได้พระพุทธรูปทองคำจำนวนหนึ่ง ถ้าคำดเล่าลือเป็นความจริงวัดแห่งนี้ อาจเป็นวัดหลวง ของเมืองโบราณที่หายไป ในช่วงปี.๑๗๐๐ ถึง ๒๐๐๐  เรามักพบพระพุทธรูปทองคำ ในวัดหลวงอยู่หลายแห่ง แม้แต่พระว่านหน้าทองก็พบเป็นจำนวนมาก วัดแห่งนี้อยู่กลางไร่มันสัมปะหลัง การไถที่ปลูกมันชาวบ้านยังเว้นที่วัดไว้ ไม่ทำลาย นับว่ายังมีจิตสำนึกที่ดี การสำรวจจุดที่ ๓ วัดโพธิ์ศิลารามนี้ คณะเราได้บันทึก ทั้งวิดิทัศน์ และภาพนิ่ง ท่านผู้สนใจ ลองศึกษาดู

การสำรวจเมืองโบราณที่หายไป ตอนที่ ๒ ตอนวัดหนองปรือ
 คณะสำรวจของเรา.เดินทางไปสำรวจจุดแรก คือวันหนองปรือ ซึ่งเดิมเป็นวัดเก่าแก่โบราณ ขนาดใหญ่ เราพบเสาศิลา พบพระพุทธรูปโบราณ พบฐานพระวิหารศิลาแลงที่แสดงว่า.วัดหนองปรือ เคยเป็นวัดขนาดใหญ่และเป็นวัดสำคัญของเมืองโบราณแห่งนี้ บริเวณวัดหนองปรีอ ชาวบ้านบางท่านเรียกว่าวัดหนองลือ หรือบางท่านเรียกว่า วัดพระลือนับว่าจุดประกาย การสำรวจเมืองโบราณที่หายไป เราเสนอภาพให้ท่านเห็นเพื่อภาพชัดเจนยิ่งขึ่น

สำรวจเมืองโบราณที่บ้านคลองสมบูรณ์ ตอนที่ ๑
หัวถนน คลองขลุง กำแพงเพชร
ตอนที่ ๑ เริ่มต้นวางแผนเดินเท้าสำรวจ
ในเขตกำแพงเพชร มีเมืองโบราณจำนวนมาก ทั้งที่หาพบและหาไม่พบ บางเมือง มีในจารึก และพงศาวดาร  ดังหลักฐานที่พบรายชื่อเมืองในจารึกวัดพระเชตุพน (วัดโพธิ์) ซึ่งจารึกไว้ในคราวซ่อมแซมวัดครั้งใหญ่ระหว่าง พ.ศ. ๒๓๗๔-๒๓๘๑ สมัยรัชกาลที่ ๓ โดยมีใบบอกเมืองขึ้นของเมืองกำแพงเพชร (เมืองโท) ว่ามี ๕ เมืองคือ
เมืองโกสามพิน ๑ (น่าจะหมายถึงเมืองโกสัมพี)
เมืองบงการบุรี ๑ (ไม่รู้ว่าเป็นเมืองใด)
เมืองโบราณราช ๑ (ไม่รู้ว่าเป็นเมืองใด)
เมืองนาถบุรี ๑ (ไม่รู้ว่าเป็นเมืองใด)
เมืองไตรตรึงษ์ ๑
เมืองที่หายไป จากจารึกและไม่สามารถค้นพบได้แก่
เมืองบงการบุรี ๑ (ไม่รู้ว่าเป็นเมืองใด)
เมืองโบราณราช ๑ (ไม่รู้ว่าเป็นเมืองใด)
เมืองนาถบุรี ๑ (ไม่รู้ว่าเป็นเมืองใด)
เมืองทั้งสามจากจารึกอยู่ใกล้กับ เมืองไตรตรึงษ์ เราจึงเริ่ม หาเมือง โบราณราช และนาถบุรี เพราะอยู่ใกล้เมือง  ไตรตรึงษ์มากที่สุด  แต่ลึกจากแม่น้ำปิงเข้ามา ประมาณ ๓ ถึง ๕ กิโลเมตร โดยมีถนนสายเอเชียตัดผ่าน ดังแผนที่

 

ในบริเวณนี้ จากการสำรวจ น่าจะมีเมือง โบราณ อยู่อย่างน้อย ก็สองเมือง  คือบงการบุรี และโบราณราช ก็เป็นไปได้
  และจากจารึกหลักที่ ๘ จารึกเขาสุมณกูฏ พศ. ๑๙๑๒ ได้กล่าวถึงเมืองต่างๆ หลายเมือง ความว่า มีทั้งสระหลวง สองแคว ปากยม พระบาง ชากังราว สุวรรณภาวะ นครพระชุม เมืองที่หายไป  คือสุวรรณภาวะ ซึ่งอยู่ใกล้กับ นครพระชุม  เมืองที่เราค้นหา อาจเป็นเมืองสุวรรณภาวะ ก็เป็นได้เช่นเดียวกัน
เราจึงลงมือสำรวจ โดยการร้องขอจาก คุณธิดาภรณ์ ดิษฐา  ผู้ค้นคว้า เมืองโบราณนี้มานาน โดยเริ่มสำรวจอย่างเป็นทางการ ในวันที่ ๖ และ๗ เมษายน ๒๕๖๗ โดยมีผู้ร่วมสำรวจ หลายท่าน ทั้งชาวบ้าน ผู้นำหมู่บ้าน และนักวิชาการคนสำคัญ ดังรายชื่อ
 
 
เริ่มการสำรวจ ด้วยความมุ่งมั่น ว่าจะค้นพบ เมือง โบราณที่ หายไป คือ สุวรรณภาวะ โบราณราช และบงการบุรี  หรือไม่ โปรดติดตามตอน ต่อไป

ชีวิตอาจารย์สันติ อภัยราช หลังเกษียณอายุราชการ
บันทึกเมื่อวันที่ ๒๗ พฤษภาคม ๒๕๖๗ อายุ ๗๖ ปี ๗เดือน
..................................................ง
อาจารย์สันติ อภัยราช เกษียณอายุราชการ เมื่อ ๓๐ กันยายน ๒๕๕๑ ตำแหน่ง สุดท้ายคือ อาจารย์ ๓ ระดับ ๙ กรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ประจำที่ โรงเรียนวชิรปราการวิทยาคม     ตำบลนครชุม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร  ได้รับรางวัล เกียรติยศมากมายได้รับเครื่องราชย์อิสิริยาภรณ์ชั้นสูงสุด คือ ปฐมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
หลังจากเกษียณจากราชการงานประจำ มีกิจวัตร ประจำวัน คือ
เช้า พระอาทิตย์ขึ้น ออกกำลังกาย เดินเบาๆ ประมาณ ๔๐นาที ทำบุญใส่บาตร พระวัดพิกุล ที่ผ่านหน้าบ้านทุกวัน จนเป็นกิจวัตร ต่อเนื่องมากว่า ๒๐ปี เนื่องจากเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ หลายหน่วยงาน ทั้งในจังหวัด และระดับกระทรวง จึงมีประชุม เฉลี่ยเดือนละ ๓ ครั้ง จนกระทั่งทุกวันนี้
        งานประจำ ที่ทำตลอดปี คือออกไปบรรยาย หน่วยงานราชการเอกชน ท้องถิ่น เฉลี่ยเดือนละ ๖ ครั้ง  บรรยายประจำที่สโมสรฝึกการพูดกำแพงเพชร เดือนละ ๔ ครั้ง บรรยายที่วัดหนองปลิง ปีละ ประมาณ ๔๐ ครั้ง จัดรายการวิทยุ รายการ รักไทย รักถิ่น รักแผ่นดินกำแพงเพชร ทุกเสาร์อาทิตย์ ที่ สวท.กำแพงเพชร ปีละ ๙๖ ครั้ง ก่อนหน้าจัดรายการวิทยุ ที่อสมท. สถานีวิทยุกองทัพ ภาค๓ สถานีวิทยุเครือข่ายประชาชนกำแพงเพชร สับดาห์ละ ๒ ครั้ง ปีละกว่าร้อยครั้ง
อ.สันติ อภัยราช อุทิศตนเองเพื่อประโยชน์ต่อบ้านเมืองมาโดยตลอด รางวัลล่าสุดที่ได้รับคือ
 รางวัลครูเจ้าฟ้ามหาจักรี
 รางวัลสุวรรณภิงคาร สาขาวรรณกรรม จากมหาวิทยาลัยนเรศวร
รางวัลบุคคลอนุรักษ์วัฒนธรรมดีเด่น ในวันอนุรักษ์มรดกไทย จากสมเด็จพระเทพฯ
ขุนพลพิบูลสงคราม จากมหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม พิษณุโลก
ศิษย์เก่าเกียรติยศ กำแพงเพชรพิทยาคม
ประธานกรรมการสถานศึกษา สกร.อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรและจากหน่วยงานอื่นๆอีกมากมาย
สุขภาพร่างกาย มีโรคประจำตัวคือ เบาหวาน ที่มีความจำเป็นที่ต้องเคร่งครัด กับวินัยในตัวเอง ให้รักษาระดับน้ำตาลให้คงที่ ในระดับ ไม่เกิน ๑๓๐ แต่มันไม่ง่ายนัก
ในบั้นปลายชีวิต ไม่คาดหวังอะไร  นอกจากทำประโยชน์ให้กับสังคม จนไม่สามารถที่จะทำได้ไหว ใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพ ทั้งร่างกายและจิตใจ ยึดมั่นในคุณธรรมจริยธรรมอย่างเคร่งครัด
แบ่งขายที่ นครชุม ไปไร่กว่าๆ เก็บเงินไว้ใช้ยามชรา สุดท้ายของชีวิต

บันทึกกันลืม

งานมุทิตาจิตของชมรมลูกหลวงพ่ออู่ทองโรงพยาบาลกำแพงเพชร
       ณ เคียงทะเล รีสอร์ท  ๒๔ - ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๖๗
 
       ถึงกาลเกษียณ เพียรวิชา มหายุทธ์      มุทิตาจิต บริสุทธิ์ แสนหรรษา
ชมรมลูกหลวงพ่อ อู่ทอง  ครองจรรยา          รับใช้สังคมมา นานแสนนาน
     โรงพยาบาล กำแพงเพชร เจตน์จิตรัก        งานแสนหนัก ดูแล ร่วมสืบสาน
วิชาชีพ รักษา ประชาชาญ                            ถึงงานหนัก แสนสำราญ ชาญวิชา
 ๑.    คุณจินตนา วงษ์ถาวร  นักทันตะ           สาธารณะ สุขะ เสกศึกษา
ข้าราชการ ชำนาญการ  เรื่องทันตา                เธอเก่งกล้า น่ารัก ประจักษ์จริง
          เป็นคนงาม แสนสวย รวยคนรัก           มีน้ำใจ จิตประจักษ์ ในทุกสิ่ง
ส่งเครื่องมือ ดูแล ไม่ประวิง                            ถ่ายทอดยิ่ง สู่รุ่นน้อง ไม่หมองใจ
๒. คุณอัมพร  ทิวารัตนอังกูร                        นักวิเคราะห์ ประจำศูนย์ คนแจ่มใส
เป็นคนเก่ง แม่นยำ ล้ำน้ำใจ                           องค์การแพทย์ วิไล งานของเธอ
    แสนแม่นยำ รวดเร็ว เป็นที่หนึ่ง                     งานลึกซึ้ง  ทำงานสม่ำเสมอ
มีคนรักมากมาย ได้พบเจอ                              งานของเธอ แสนสำคัญ และมั่นคง
   ๓.คุณอัศวิน วรรณาเวศน์               แสนวิเศษ เภสัชกรรม  ดังประสงค์
คนจัดยา แสนชำนาญ ชาญดำรง           จัดบรรจง  เชี่ยวชาญ การจัดยา
      คนพูดน้อย ทำงานใหญ่ จิตใจภักดิ์    คนจริงใจ  แสนประจักษ์  เสน่หา
ผู้คนรัก รสถ้อย ยามเจรจา                       มิพลาดเลย ชำนาญยา ตลอดกาล
  ๔.คุณสุณี วรรณาเวศน์                 คนพิเศษ ดูแลไข้ มหาศาล
คนไข้หนัก คนไข้เบา ตลอดกาล             สวยบันดาล ผู้คนรัก ประจักษ์ใจ
      เป็นมิ่งมิตร ไมตรี เป็นที่รัก              เป็นศรีศักดิ์ โรงพยาบาล แสนสดใส
เป็นนางเอก ของทุกคน ทั้งใกล้ไกล        มีหัวใจ เพื่อทุกคน  ล้นฤดี

     ยามเกษียณ  จงสำราญ เบิกบานจิต     มีชีวิต ที่งดงาม คือศักดิ์ศรี
สี่ชีวิต สู้ชีวิต มานานปี                         ถึงนาที ต้องเกษียณ เปลี่ยนทางเดิน
    จงเกษมหรรษา เวลาสุข                  ไม่ต้องทุกข์ ทำงาน คนสรรเสริญ
ถึงเวลา รัฐกำหนด กาลเพลิดเพลิน      ออกมาเดิน ทางใหม่  สุขใจเอย