จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

หมวดหมู่ทั่วไป => จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร => ข้อความที่เริ่มโดย: apairach ที่ ธันวาคม 02, 2018, 12:27:59 pm



หัวข้อ: กำแพงเมืองนครชุมที่หายไป เมืองนครชุม หรือนครพระชุม เมื่อปีพุทธศักราช ๑๘๐๐
เริ่มหัวข้อโดย: apairach ที่ ธันวาคม 02, 2018, 12:27:59 pm
กำแพงเมืองนครชุมที่หายไป

      เมืองนครชุม หรือนครพระชุม เมื่อปีพุทธศักราช ๑๘๐๐ เป็นอาณาจักรอิสระ อยู่ริมน้ำปิง ตั้งแต่กำแพงเพชร ยังมิได้รวมตัวกันเป็นบ้านเมือง ก่อนปี ๑๙๐๐ ได้รวมกับอาณาจักรสุโขทัย เป็น บ้านเมืองที่อยู่ร่วมกัน อาจอยู่ ฐานะเมิองลูกหลวง จนกระทั่ง เมื่อพระญาลิไทยขึ้นครองราชย์ จากหลักฐาน ในจารึกนครชุมซึ่งจารึกในปี ๑๙๐๐ ตอนหนึ่งว่า
        ศักราช ๑๒๗๙ ปีระกา เดือน ๘ ออก ๕ ค่ำ วันศุกร์ หนไทย กัดเล้า บูรพผลคุณี นักษัตร เมื่อยามอันสถาปนานั้นเป็น ๖ ค่ำแล พระยาลือไทยราช ผู้เป็นลูกพระยาเลอไทยเป็นหลานแก่ พระยารามราช เมื่อได้เสวยราชย์ในเมืองศรีสัชชนาลัยสุโขทัยได้ราชาภิเษก อันฝูงท้าวพระยาทั้งหลายเป็นเป็นมิตรสหาย อันมีในสี่ทิศนี้ แต่งกระยาดงวาย ของฝากหมากปากมาไหว้อันยัดยัญอภิเษกเป็นท้าวเป็นพระยาจึงขึ้นชื่อศรีสุริยพงษ์มหาธรรมราชาธิราช หากเอาพระศรีรัตนมหาธาตุอันนี้มาสถาปนา ในเมืองนครชุมนี้ปีนั้นพระมหาธาตุอันนี้ใช่ธาตุอันสามานต์ คือพระธาตุแท้จริงแล...............
       ข้อความจากจารึกทำให้เราทราบถึงความสำคัญของเมืองนครชุม ถึงขนาดที่ มหาธรรมราชาลิไทย เสด็จมาเมืองนี้เพื่อประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุและพระศรีมหาโพธิ์ อันกลายเป็นตำนานแห่งประเพณี นบพระเล่นเพลง ในปัจจุบัน
ลักษณะเมืองนครชุม
          ลักษณะตัวเมือง เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าเหยียดยาว รูปกำแพงเมือง สร้างคดเคี้ยวตามลำน้ำปิง กว้างประมาณ 400 เมตร ยาวประมาณด้านละ 2,900 เมตร มีคูเมือง 2 ชั้น กำแพงเมืองเป็นคันดิน 3 ชั้น ที่เรียกกันว่า ตรีบูร กำแพงเมืองทางทิศตะวันออก ปากคลองสวนหมาก ผ่านไปทางทิศใต้ของสะพานกำแพงเพชรไปสิ้นสุดที่บ้านหัวยาง กำแพงเมืองทางด้านลำน้ำปิงถูกน้ำกัดเซาะ พังทลายไปบางส่วน บางส่วนถูกประชาชนบุกรุก ไถทิ้งไปเกือบสิ้น
           แนวกำแพงเมืองที่พอเห็น บริเวณหลังสถานีขนส่ง หรือบริเวณ หน้าโรงเรียนวชิรปราการวิทยาคม ยังมีแนวให้เห็นค่อนข้างชัดจนถึงร้านลาบแซบ มีป้ายคอนกรีตขนาดใหญ่ปักไว้ ทั้งหัวและท้ายแนวกำแพงเมืองที่เหลืออยู่ ป้ายเขียนว่า กำแพงเมืองนครชุม ราวปี  ๑๘๐๐  -  ๑๙๐๐  แต่กำลังถูกทำลายเกือบหมดสิ้น คูเมือง ถูกประชาชนบุกรุกปลูกที่อยู่อาศัย รุกล้ำโบราณสถาน อย่างไม่รู้ค่า หรือบางครั้งรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ทำลายอย่างมิได้ตั้งใจ อย่างเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้น ในปลายเดือน พฤศจิกายน ๒๕๖๑ ชาวนครชุมวิพากย์วิจารณ์ อย่างมากมาย ยังโชคดีที่กรมศิลปากร รับทราบแล้ว และอาจยื่นมือมาช่วยเหลือ บูรณะ ให้มีสภาพใกล้เคียงของเดิม เป็นความหวังลึกๆ ของชาวกำแพงเพชร
          เมืองนครชุม อาณาจักรที่เคยรุ่งเรืองสูงสุด ในอดีต เคย เมืองลูกหลวงแห่งราชอาณาจักรสุโขทัย เจริญรุ่งเรืองอยู่ประมาณ ๒๐๐ ปี กลายเป็นเมืองร้าง ถูกลดชั้น เป็นตำบลเล็กๆตำบลหนึ่งในเมืองกำแพงเพชร แต่ทว่าภาพในอดีตแห่งเมืองนครชุม ยังเปล่งประกายเจิดจ้า ท้าทายนักท่องเที่ยว ให้เข้ามาเยี่ยมชมอย่างมิรู้ลืม………………ยังแอบหวังว่า แนวกำแพงเมืองที่เพิ่งไถทำลายไป จะคืนกลับมาอีกครั้ง


สันติ อภัยราช
๒ ธันวาคม ๒๕๖๑