จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

หมวดหมู่ทั่วไป => จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร => ข้อความที่เริ่มโดย: apairach ที่ พฤษภาคม 09, 2017, 07:17:51 pm



หัวข้อ: อำเภอโกสัมพีนคร
เริ่มหัวข้อโดย: apairach ที่ พฤษภาคม 09, 2017, 07:17:51 pm
อำเภอโกสัมพีนคร
ป่าสวยน้ำใส      กล้วยไข่แสนหวาน       แม่ปิงไหลผ่าน        อุทยานคลองวังเจ้า
ชาวเขามากมี       โบราณคดีลือเลื่อง     เมืองแห่งสาวงาม         นามโกสัมพีนคร
ตำนานเมืองโกสัมพี  จังหวัดกำแพงเพชร
         โกสัมพีเป็นเก่าแก่ยุคหินต่อยุคโลหะ  เมื่อประมาณพระพุทธศักราช ๑๐๐๒ ปี จุลศักราช ๑๐ ปีระกาสัมฤทธิศก จึงพระยากาฬวรรณดิศราช บุตรของพระยากากะพัตรได้เสวยราชสมบัติเมืองตักกะสิลามหานคร(สันนิษฐานว่าเมืองตาก) จึงให้พราหมณ์ทั้งหลายยกพลลงไปสร้างเมืองละโว้ได้ ๑๙ ปี เมื่อพระพุทธศักราชล่วงได้ ๑๐๑๑ พรรษา จุลศักราชได้ ๑๐ ปีระกาสัมฤทธิศก แล้วพระยากาฬวรรณดิศราช ให้พระยาทั้งหลายไปตั้งเมืองอยู่ทุกแห่ง แลขุนนางขึ้นไปถึงเมืองทวารบุรี เมืองสันตนาหะ แลเมืองอเส   เมืองโกสัมพี   แล้วมานมัสการที่พระพุทธเจ้าตั้งบาตรตำบลบ้านแม่ซ้องแม้ว (พงศาวดารเหนือ)
      จากพงศาวดารเหนือ และประวัติเมืองตาก ทำให้เราสามารถประมวลได้ว่า เมืองโกสัมพีนคร น่าจะสร้างราว พ.ศ.๑๐๑๑ โดยพระยากาฬวรรณดิศ เจ้าเมืองตาก ได้สร้างเมืองต่างๆ ขึ้นสี่เมือง  มีนครโกสัมพีด้วย หลังจากนั้น ได้ทิ้งเมืองตากให้ร้าง และเสด็จไปสร้างเมืองละโว้ และครองละโว้ พระราชธิดาคือนางจามเทวี ได้เสด็จ ตามลำน้ำปิง ทำสงครามกับ เจ้าชายแห่งโกสัมพี เป็นศึกแห่งความรัก และเจ้าชายโกสัมพี สิ้นพระชนม์ที่วังเจ้า พระนางได้บูรณะ เมืองตากขึ้นใหม่เมื่อเสร็จแล้วจึงเสด็จไปครอง เมืองหริภุญชัย(ลำพูน)                       
 ปัจจุบันโกสัมพี" เป็นชื่อของตำบลๆหนึ่งใน  3 ตำบล  ที่รวมตัวกันจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอโกสัมพีนคร สภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบลได้ลงมติเห็นชอบเป็นเอกฉันท์ให้ใช้ชื่อ "อำเภอโกสัมพีนคร" เพื่อเป็นสิริมงคลในวโรกาสที่ได้รับการจัดตั้งในปีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองสิริราชสมบัติเป็นปีที่ 50 ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2539 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 15 กรกฎาคม ปีเดียวกัน และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะขึ้นเป็น อำเภอโกสัมพีนคร ในวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2550 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 กันยายน ปีเดียวกัน อำเภอโกสัมพี แบ่งเป็น สามตำบล คือ

      ตำบลโกสัมพี
      ตำบลเพชรชมพู
      ตำบลลานดอกไม้ตก       .                     
                     


อำเภอโกสัมพีนครตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้
•   ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอวังเจ้า อำเภอเมืองตาก (จังหวัดตาก) และอำเภอพรานกระต่าย
•   ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองกำแพงเพชร
•   ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองกำแพงเพชรและอำเภอคลองลาน
•   ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพบพระและอำเภอวังเจ้า (จังหวัดตาก)
                  
คำขวัญประจำอำเภอคือ
   ป่าสวยน้ำใส      กล้วยไข่แสนหวาน       แม่ปิงไหลผ่าน        อุทยานคลองวังเจ้า
ชาวเขามากมี       โบราณคดีลือเลื่อง     เมืองแห่งสาวงาม         นามโกสัมพีนคร
ป่าสวย น้ำใส   
 โกสัมพีมี ป่าไม้ที่งดงาม เป็นต้นแห่งลำน้ำหลากหลาย จึงเป็นที่มาของคำว่า ป่าสวย น้ำใส อาทิ
1.  ป่าสงวนแห่งขาติแม่ระกา
         2.  ป่าสงวนคลองสวนหมาก - คลองวังเจ้า
         3.  เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาสนามเพรียง
         4.  เขตอุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า
กล้วยไข่แสนหวาน    
โกสัมพี เคยเป็นแหล่งปลูกกล้วยไข่ที่มากที่สุดแห่งหนึ่งในกำแพงเพชร กล้วยไข่ปลูกที่อำเภอโกสัมพี มีผลผลิตที่มี รสชาติที่หอมหวานมาก เป็นแหล่งปลูกที่สำคัญของประเทศไทยเลยทีเดียว
แม่ปิงไหลผ่าน   
อำเภอโกสัมพีนคร เป็นอำเภอสำคัญที่แม่น้ำปิงไหลผ่าน ทั้งตัวเมืองโบราณและตัวเมืองใหม่ โดยเฉพาะที่เกาะเสือ แม่น้ำปิงช่วงนี้งดงามมาก แยกออกเป็นสองสาย มีเกาะเสือ เกาะขนาดใหญ่ ฉีกแม่น้ำปิงออกซ้ายและขวานับว่างดงามที่สุด แห่งหนึ่ง ที่เดียว   
 อุทยานคลองวังเจ้า
          อุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า มีสถานที่น่าสนใจ อาทิ น้ำตกคลองวังเจ้า ห่างจากที่ทำการ
1.5 กิโลเมตร สูง 20 เมตรน้ำตกคลองสมอกล้วย มี 4 ชั้น ห่างจากที่ทำการ 1.5 กิโลเมตร
มีน้ำไหลตลอดปีจุดชมวิวผาตั้ง ห่างจากที่ทำการ 3 กิโลเมตร อยู่ริมทางที่จะไปหมู่บ้านโละโคะ
ชมพระอาทิตย์ลับทิวเขาได้ โป่งแก๊สธรรมชาติ มี 2 แห่ง คือทางไปน้ำตกคลองโป่ง และ
น้ำตกเต่าดำ ประมาณ 1,500 เมตร น้ำตกคลองโป่ง มี 4 ชั้น เป็นน้ำตกหินชนวน สูง 100 เมตร
พบกล้วยไม้ประเภทลิ้นมังกรบริเวณน้ำตกได้ การเดินทางต้องค้างคืน 1 คืน น้ำตกเต่าดำ มี 2 ชั้น
เป็นน้ำตกใหญ่ที่น้ำไหลดิ่งลงมาจากหน้าผา แต่ละชั้นสูง 200 เมตร ห่างจากที่ทำการอุทยาน
แห่งชาติฯ 34 กิโลเมตร ทางไปน้ำตกถนนไม่ดีต้องใช้รถขับเคลื่อน 4 ล้อ เส้นทางเดินเท้า
ศึกษาธรรมชาติ “สวนไผ่” ระยะทาง 2 กิโลเมตร มีพันธุ์ไผ่กว่า 20 ชนิดให้ศึกษาค้นคว้า
ชาวเขามากมี 
โกสัมพี มีชาวไทยภูเขาหลายเผ่าพันธุ์ มีเป็นจำนวนมาก อยู่ที่ป่าคา และโละโค๊ะ ทางขึ้นลงค่อนข้างลำบากในฤดูฝน
บ้านโละโคะหมู่ที่ 10 ตำบล โกสัมพี อำเภอคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร เป็นหมู่บ้านชาวเขา ตั้งหมู่บ้านเมื่อปี พ.ศ. 2348 ตั้งอยู่ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติวังเจ้า ตั้งอยู่บนพื้นที่สูง สูงจากระดับน้ำทะเล 500 เมตร ประชากรชาวเขา ประกอบด้วย ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงและม้ง ปัจจุบันมีประชากรอาศัยอยู่ จำนวน 93 หลังคาเรือน 103 ครอบครัว 616 คน มีอาชีพการเกษตร นับถือศาสนาพุทธ และคริสต์เป็นบางส่วน สภาพทั่วไปทางภูมิศาสตร์ สภาพทั่วไปเป็นภูเขาที่ไม่สูงชันเท่าไหร่
ม้ง หมายถึง อิสระชน เดิมอาศัยอยู่ในประเทศจีน ต่อมาชาวจีนเข้ามาปราบปราม เป็นเหตุให้อพยพลงมาถึงตอนใต้ของจีน และเขตอินโดจีน ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และตอนเหนือของประเทศไทย ประมาณพ.ศ. 2400 โดยมีสองกลุ่มได้แก่ ม้งน้ำเงินและม้งขาว ไม่ชอบให้เรียกว่าแม้ว โดยถือว่าเป็นการดูถูกเหยียดหยาม ประชากรของม้งในประเทศไทย มีมากเป็นอันดับ 2 รองจากกะเหรี่ยง ตั้งถิ่นฐานอยู่ตามภูเขาสูง หรือที่ราบเชิงเขาในเขตพื้นที่จังหวัดเชียงราย พะเยา น่าน เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน แพร่ ลำปาง กำแพงเพชร เลย พิษณุโลก เพชรบูรณ์ สุโขทัย และตาก
กะเหรี่ยงเป็นชนเผ่าที่จัดได้ว่ามีหลายเผ่าพันธุ์ หลายภาษา มีการนับถือศาสนาที่ต่างกัน แต่กะเหรี่ยงดั้งเดิมจะนับถือผี เชื่อเรื่องต้นไม้ป่าใหญ่ ภายหลังหันมานับถือพุทธ คริสต์ เป็นต้น กะเหรี่ยง มีถิ่นฐานตั้งอยู่ที่ประเทศพม่า แต่หลังจากถูกรุกรานจากสงคราม จึงมีกะเหรี่ยงที่อพยพเข้ามาอาศัยอยู่ประเทศไทย กะเหรี่ยงที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย แบ่งออกได้เป็น 4 ประเภท แบ่งออกเป็นกลุ่มย่อย กะเหรี่ยงสะกอ หรือที่เรียกนามตัวเองว่า ปากะญอ หมายถึงคน หรือมนุษย์นั้นเอง กะเหรี่ยงสะกอเป็นกลุ่มที่มีจำนวนมากที่สุด มีภาษาเขียนเป็นของตนเอง
   โบราณคดีลือเลื่อง   
  เมืองโกสัมพี สันนิษฐานว่า เป็นเมืองก่อนประวัติศาสตร์ เราได้สำรวจพบ ขวานหิน ในยุคหิน กลางเมืองโกสัมพี จำนวนมาก และอาจเจริญ ก้าวหน้าขึ้นมาเป็น เมืองโกสัมพี ในยุค ทวาราวดี  และกลายเป็นเมืองร้าง ในราวพุทธศักราช ๑๘๐๐ และร้างมานาน กว่า ๗๐๐ ปี เมือไปสำรวจ จึงไม่พบสิ่งก่อสร้างใดๆเลย นอกจากกองอิฐกองแลง แร่ตระกรัน จำนวนมากเท่านั้น สิ่งที่น่าแปลกอีกอย่างหนึ่งในนครโกสัมพี คือศาลท้าวเวสสุวรรณ อาจจะเป็นหลักเมือง ของเมืองโกสัมพี ในสมัยโบราณ ปัจจุบัน ยังมีผุ้คนกราบไหว้มิได้ขาด เมืองเป็นรูป วงรี คล้ายกับเมืองไตรตรึงษ์ มีคันดิน และคูเมือง โดยรอบ ยังมีหลักฐานให้เห็นรอบเมือง  ลักษณะเมืองตั้งอยู่บนเนินเขา ริมน้ำปิงมี คลองเมือง เป็นคูเมืองด้านเหนือ นับว่านครโกสัมพี มีชัยภูมิที่เหมาะในการรักษาเมืองจากผู้รุกราน และข้าศึกมิอาจเข้ามาใกล้ได้ มีหน้าผาที่สูงชัน มีน้ำเข้าไปเลี้ยงเมืองตลอดทั้งปี
  เมืองแห่งสาวงาม   
โกสัมพี เป็นเมืองที่มีสาวงามที่สุด แห่งหนึ่งในเมืองกำแพงเพชร จนมีคำขวัญประจำอำเภอว่า เมืองแห่งสาวงาม
นามโกสัมพีนคร
  โกสัมพีนคร ยังมีน้ำตกวังชมภู และเกาะเสือ
        อยู่ในพื้นที่บ้านมอเสือดุ ตำบลเพชรชมภู อำเภอโกสัมพีนคร  ห่างจากตัวเมืองประมาณ 30 กิโลเมตร บนถนนสายกำแพงเพชร-ตาก ในความรับผิดชอบของหน่วยพิทักษ์ป่าวังชมภู เป็นน้ำตกขนาดเล็ก ที่เกิดจากคลองวังชมภู โดยมีต้นกำเนิดจากเทือกเขาสน-เขาสนามเพรียง สายน้ำไหลลงมาตามรอยต่อของหุบเขา ผ่านหินสีชมพู ออกมารวมตัวกันเป็นน้ำตกสูงประมาณ 20 เมตร ตกลงมาที่แอ่งน้ำขนาดใหญ่ หน้าน้ำตกสายน้ำสีเข้มของผืนป่า ช่วยทำให้แห่งน้ำมีสีเขียวคล้ายสระมรกต งดงามมาก
   เกาะเสือ ตั้งอยู่ที่บ้านเกาะตำแย-เกาะเสือ หมู่ที่ 5 ต.โกสัมพี อ.โกสัมพีนคร อยู่ห่างจากถนนพหลโยธินเพียง 200 เมตรเท่านั้น ติดกับจ.ตาก มีเรื่องเล่าเกี่ยวกับเกาะเสือว่า เดิมเกาะนี้ มีเสือมาอาศัยอยู่ บางท่านว่าเป็นชุมโจร การเดินทางต้องอาศัยเรือเป็นยานพาหนะ ปัจจุบันมีการสร้างกระเช้าเพื่อข้ามไปยังเกาะ เกาะเสือมีทัศนียภาพที่สวยงามมาก ปัจจุบันมีการพัฒนาเกาะเสือ ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม ของจังหวัดกำแพงเพชร เกาะเสือมีอายุ ยืนยาวมาไม่น้อยกว่า 300 – 400 ปี จากสภาพโดยทั่วไปพบต้นยางขนาดใหญ่มากเกือบ 200 ต้น ซึ่งเดิมมีมากกว่า 400 กว่าต้น
มี โครงการก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้าข้ามลำน้ำปิงมูลค่า 36 ล้านบาท ข้ามลำน้ำปิงแห่งที่ 2 ของไทย ระยะทางข้ามแม่น้ำปิง 300 เมตร จำนวน 32 กระเช้า 64 ที่นั่ง พร้อมอาคารควบคุม โดยองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) กำแพงเพชร สร้างโดยบริษัท ทองสมบูรณ์คลับ จำกัด จาก อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา สร้างเสร็จสมบูรณ์ผ่านการรับรองจากวิศวกรเจ้าของลิขสิทธิ์จากประเทศออสเตรียและสหรัฐอเมริกา เป็นที่เรียบร้อย มีการปรับปรุงในส่วนของภูมิทัศน์ต่างๆ รองรับกิจกรรมอันหลากหลาย ทั้งด้านที่พักแบบรีสอร์ท หรือกางเต็นท์ การล่องแก่ง พายเรือ การนำเรือหาปลาของชาวบ้านมาให้บริการนักท่องเที่ยวกว่า 30 ลำ การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวบนเกาะเสือที่มีต้นไม้ขนาดใหญ่ ต้นยาง อายุกว่าร้อยปีจำนวนหลายต้น เป็นที่อาศัยของฝูงนกกะลิง เป็นต้น
อำเภอโกสัมพีนคร จึงเป็นเมืองมหาเสน่ห์อีกเมืองหนึ่งของกำแพงเพชร และของประเทศไทยเชิญชวนทุกท่านเลือกชม ได้ตามความสะดวก ตามคำขวัญของโกสัมพีนครที่ว่า
ป่าสวยน้ำใส      กล้วยไข่แสนหวาน       แม่ปิงไหลผ่าน        อุทยานคลองวังเจ้า
ชาวเขามากมี       โบราณคดีลือเลื่อง     เมืองแห่งสาวงาม         นามโกสัมพีนคร
               สันติ อภัยราช