จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

พระมหากษัตริย์ไทยกับเมืองกำแพงเพชร
      พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระมหากษัตริย์สยาม รัชกาลที่ 5 แห่งราชวงศ์จักรี ผู้คนมักออกพระนามว่า "ปิยมหาราช" แปลว่า มหาราชผู้ทรงเป็นที่รัก และมีอีกชื่อหนึ่งว่า "พระพุทธเจ้าหลวง" เสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชรระหว่างวันที่ 18 สิงหาคม ถึงวันที่ 27 สิงหาคม พุทธศักราช 2449 เป็นเวลาถึง 10 วัน และเหตุที่พระพุทธเจ้าหลวงทรงเสด็จประพาสต้นมาที่เมืองกำแพงเพชรเพื่อลบคำสบประมาทที่ว่าใครมาอยู่นครชุมจะต้องตาย ซึ่งการเสด็จมาเมืองกำแพงเพชรในครั้งนี้พระพุทธเจ้าทรงมาโดยไม่ได้แสดงตนว่าเป็นเชื้อพระมหากษัตริย์แต่ทรงมาโดยเป็นสามัญชนคนธรรมดาจึงทำให้การเสด็จของพระองค์ทรงได้ทั้งความเพลิดเพลินและเป็นที่ประทับใจเป็นอย่างมาก
เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พุทธศักราช 2557 ณ วัดพระบรมธาตุได้มีการจัดงาน มหกรรมเฉลิมพระเกียรติพระมหากษัตริย์กับเมืองกำแพงเพชร พลังภูมิปัญญา หลังวิถีธรรม พลังความปรองดอง เนื่องจากตัวข้าพเจ้า นักศึกษาโปรแกรมวิชาภาษาไทยได้เรียนในรายวิชาวรรณกรรมปัจจุบันจึงมีโอกาสได้เข้าร่วมการจัดงานในครั้งนี้ และได้ร่วมเข้าฟังการบรรยายในหัวข้อ ?พระมหากษัตริย์ไทยกับเมืองกำแพงเพชร? ซึ่งในงานนี้จะมีตลาดย้อนยุคเพื่อให้ผู้คนได้ชิม ชม ของเครื่องใช้ตลอดจนอาหารอื่นๆ ที่หารับประทานได้ยากหรืออาจไม่เคยรู้จักอาหารหรือขนมชนิดนี้มาก่อนเลย นอกจากนี้ยังมีนักเรียนชั้นมัธยมศึกษามาร่วมฟังการบรรยายในครั้งนี้ด้วย ซึ่งผู้ทำการบรรยายในครั้งนี้คือ ท่านอาจารย์สันติ อภัยราช นอกจากนี้แล้วยังมีการฉายวีดีทัศน์ความยาวประมาณ 34 นาที เกี่ยวกับการเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชรของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ  ซึ่งใจความหลักของการบรรยายและความรู้ที่ได้ในครั้งนี้ ได้แก่ พระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่ ๕ เสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร ซึ่งเรือที่ทรงประทับเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร คือเรือหางแมงป่อง เรือขนาดใหญ่ เมื่อพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร ในครั้งสำคัญนี้ เรือหางแมงป่องกลายเป็นพระราชพาหนะที่สำคัญยิ่ง เป็นเรือประวัติศาสตร์ สำหรับเมืองกำแพงเพชรในปัจจุบัน สาเหตุที่พระพุทธเจ้าหลวงทรงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร คือ เพื่อลบคำสบประมาทว่า  ใครมาอยู่นครชุมจะต้องตาย ซึ่งการเสด็จในครั้งนี้ทรงเสด็จโดยมิได้แสดงตนว่าเป็นพระมหากษัตริย์ เพราะทรงคิดว่าหากเสด็จมาเป็นสามัญชนธรรมดาจะทำให้การเสด็จมาในครั้งนี้ได้ความสนุกมากกว่าการที่จะแสดงตนว่าเป็นพระมหากษัตริย์ ซึ่งหลักฐานที่สามารถใช้ยืนยันได้ว่าพระพุทธเจ้าทรงเสด็จมาที่เมืองกำแพงเพชร นั่นคือ ศิลาจารึกบริเวณต้นโพของเมืองกำแพงเพชร นั่นเอง ในปัจจุบันองค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชร ได้จัดให้มีงานประเพณีแข่งเรือ ประจำจังหวัดกำแพงเพชรขึ้น ซึ่งจะตรงกับวันประวัติศาสตร์กำแพงเพชรคือระหว่างวันที่  ๑๘ ? ๒๗ สิงหาคม ของทุกปีเป็นวันที่พระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นกำแพงเพชร
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชดำเนิน จังหวัดกำแพงเพชรครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2510 เพื่อบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเหตุผลที่ว่า วันนี้เมื่อ พ.ศ.2135 สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงกระทำการยุทธหัตถี มีชัยชนะต่อสมเด็จพระมหาอุปราชา แห่งกรุงหงสาวดี ซึ่งเป็นชัยชนะอันยิ่งใหญ่ที่ แสดงออกถึงพระปรีชาสามารถ ความกล้าหาญเด็ดขาด และการเป็นผู้นำทัพที่อัจฉริยะ จนเป็นที่ยำเกรงแก่หมู่ปัจจามิตร เป็นผลให้ประเทศไทยคงคืนความเป็นเอกราชสืบมาจนทุกวันนี้
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จกำแพงเพชรครั้งที่ 2 วันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิรินธร เสด็จมาบำเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระกฐินส่วนพระองค์ ณ วัดคูยาง อำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชร มีราษฎรมาเข้าเฝ้ารับเสด็จจำนวนมาก ทรงเยี่ยมเยียนราษฎรอย่างใกล้ชิดนำความสุขมาสู่ประชาชนอย่างถ้วนหน้า
   พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จกำแพงเพชรครั้งที่ 3 วันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2521 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จสิ้นพิธีการทรงเสด็จพระราชดำเนิน เยี่ยมเยียนราษฎรที่เข้าเฝ้ารับเสด็จฯ ในบริเวณนั้นและชาวบ้านใกล้เคียงในเขตอำเภอเมืองกำแพงเพชรและได้ทรงกราบทูลขอพระราชทาน ให้ทรงช่วยจัดหาน้ำเพื่อใช้ในการเพาะปลูกและในการอุปโภคบริโภคได้ตลอดปี
   พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระมหากษัตริย์สยาม รัชกาลที่ 5 ทรงมีอีกชื่อหนึ่งว่า "พระพุทธเจ้าหลวง? พระพุทธเจ้าหลวงทรงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชร เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม ถึงวันที่ 27 สิงหาคม พุทธศักราช 2449 เป็นเวลา 10 วัน และเหตุที่พระพุทธเจ้าหลวงทรงเสด็จประพาสต้นมาที่เมืองกำแพงเพชรเพื่อลบคำสบประมาทที่ว่า ใครมาอยู่นครชุมจะต้องตาย โดยการเสด็จครั้งนี้ทรงมาโดยสามัญชนคนธรรมดาเพราะทรงคิดว่าถ้าทรงมาในนามของเชื้อพระมหากษัตริย์จะได้รับความสนุกในการเดินทางน้อยกว่า ซึ่งเรือที่ทรงประทับเสด็จประพาสต้นกำแพงเพชร คือเรือหางแมงป่อง เรือขนาดใหญ่ เมื่อพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้นกำแพงเพชร ในครั้งสำคัญนี้ เรือหางแมงป่องกลายเป็นพระราชพาหนะที่สำคัญยิ่ง เป็นเรือประวัติศาสตร์ สำหรับเมืองกำแพงเพชรในปัจจุบันนอกจากนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชดำเนิน จังหวัดกำแพงเพชรถึง 3 ครั้ง ซึ่งทรงเสด็จมาครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2510 เพื่อบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จกำแพงเพชรครั้งที่ 2 วันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิรินธร เสด็จมาบำเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระกฐินส่วนพระองค์ ณ วัดคูยาง อำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชร และครั้งที่ 3 วันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2521 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จสิ้นพิธีการทรงเสด็จพระราชดำเนิน เยี่ยมเยียนราษฎรที่เข้าเฝ้ารับเสด็จฯ ในบริเวณนั้นและชาวบ้านใกล้เคียงในเขตอำเภอเมืองกำแพงเพชรและได้ทรงกราบทูลขอพระราชทาน ให้ทรงช่วยจัดหาน้ำเพื่อใช้ในการเพาะปลูกและในการอุปโภคบริโภคได้ตลอดปี ซึ่งจากการเข้าร่วมงานในครั้งนี้ทำให้ข้าพเจ้าทราบถึงเหตุผลที่พระพุทธเจ้าหลวงทรงเสด็จประพาสต้นมาเมืองนครชุม จังหวัดกำแพงเพชร และรายละเอียดอื่นๆ ของพระมหากษัตริย์ไทยกับเมืองกำแพงเพชร ในฐานะที่ตัวข้าพเจ้าเองก็เป็นคนจังหวัดกำแพงเพชรจึงถือได้ว่าการเข้าร่วมงานในครั้งนี้เป็นประโยชน์อย่างมากและยังสามารถนำความรู้เหล่านี้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อไป

น.ส.กาญจนา จูมาศรหัสนักศึกษา 551121525
โปรแกรมวิชาภาษาไทย
คณะครุศาสตร์

เขียนดี ดำเนินเรื่องดี ให้ ๑๐ คะแนน