จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

การแทงหยวก

      การแทงหยวก เป็นวิชาความรู้ที่ถ่ายทอดกันมาตั้งแต่อดีต  โดยใช้วัสดุที่หาง่ายคือต้นกล้วย มาสร้างงานฝีมือซึ่งมักใช้ในงาน ตกแต่งประดับประดา เมรุเผาศพ งานบวช งานกฐิน และงานตกแต่งอื่นๆ สืบทอดกันมาหลายร้อยปี..
   นายธรรมนูญ ยายอด เป็นผู้รับสืบทอดวิชาการแทงหยวกมาจากบิดา คือนายคำ  ยายอด นายธรรมนูญ  ยายอดมีความสามารถในการแทงหยวก และอุทิศกำลังกายและใจ ความรู้และความสามารถ เพื่อประโยชน์ต่อสังคม
   กระบวนการแทงหยวกนั้น ต้องเริ่มจากการไหว้ครู เพื่อรำลึกถึงครูอาจารย์ มีธูป 3ดอก
เทียนขี้ผึ้ง 1 เล่ม ดอกไม้ 3 สี สุรา 1 ขวด ผ้าขาวม้า 1 ผืน เงินค่าครู 142 บาท
   อุปกรณ์ประกอบด้วย มีดสำหรับแทงหยวก โดยการตีดิบ ไม่ต้องเอาไปเผาไฟ
ตอก....ใช้สำหรับประกอบเข้าเป็นส่วนต่างๆ
วัสดุที่ใช้  คือ  ต้นกล้วยตานี  เพราะไม่แตกง่าย  ปัจจุบันต้นกล้วยตานีหายาก  และมีขนาดไม่เหมาะสมสำหรับใช้งาน  จึงนิยมใช้ต้นกล้วยน้ำว้าแทน  โดยต้องเป็นต้นกล้วยน้ำว้าสาว  คือต้นกล้วยที่ยังไม่มีเครือ  หรือยังไม่ออกหวีกล้วย  ต้นกล้วยจะอ่อนแทงลวดลายได้ง่าย   
กระดาษสี ...ใช้สำหรับรองรับลวดลายต้นกล้วยให้ปรากฎชัดเจน 
ขั้นตอนการแทงหยวก  และประกอบเข้าเป็นลายชุดนั้น มี  3  ขั้นตอนใหญ่ ๆ    คือขั้นเตรียมหยวกกล้วย  ขั้นแทงลวดลายลงบนหยวก  และขั้นประกอบเป็นลายชุด  ซึ่งแต่ละขั้นตอนนั้น
มีคุณค่าสูงด้านศิลปะ  จิตใจ  ประเพณี  และวัฒนธรรมอันดีงามของท้องถิ่น 
การแทงหยวก   เป็นภูมิปัญญาที่นับวันจะเลือนหายไปจากสังคมไทย  จึงควรได้รับการอนุรักษ์  สืบสาน  เผยแพร่  ให้คงคงอยู่คู้สังคมไทยตลอดไป