จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

พสกนิกรชาวจังหวัดกำแพงเพชร ต่างน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้ของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อได้เห็นต้นสักใหญ่ที่ยังคงยืนตระหง่านและงดงาม ซึ่งเป็นต้นไม้ที่พระองค์ท่านได้ทรงปลูกไว้เป็นที่ระลึกเมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินมาปฏิบัติพระราชกรณียกิจในพื้นที่
ภาพถ่ายที่ตั้งอยู่คู่กับต้นสัก แสดงให้เห็นถึงประวัติศาสตร์อันทรงคุณค่าที่จารึกไว้ว่า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงปลูกต้นสักเป็นที่ระลึก เมื่อครั้งตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (ในหลวงรัชกาลที่ 9) เสด็จมาบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชที่ศาลากลางจังหวัด (ปัจจุบันคือที่ว่าการอำเภอเมืองกำแพงเพชรหลังเก่า) ซึ่งเป็นวันกองทัพไทย ทรงปลูกต้นสักหน้าศาลากลาง เมื่อวันที่ 25 มกราคม 2510 โดยเป็นภาพถ่ายในอดีตที่สมเด็จพระพันปีหลวงทรงปลูกต้นไม้ด้วยพระองค์เอง ท่ามกลางคณะข้าราชการและประชาชนที่เฝ้ารับเสด็จอย่างใกล้ชิด
ต้นสักที่สมเด็จพระพันปีหลวงทรงปลูกในวันนั้น บัดนี้ได้เจริญเติบโตอย่างสมบูรณ์เต็มที่ มีลำต้นสูงใหญ่ เป็นพยานถึงกาลเวลาที่ผ่านไปกว่า 58 ปี และยังคงเป็นเครื่องเตือนใจถึงความผูกพันระหว่างสถาบันพระมหากษัตริย์กับพสกนิกรชาวกำแพงเพชร และเป็นสัญลักษณ์แห่งความยั่งยืนของทรัพยากรธรรมชาติ
ต้นสักดังกล่าวตั้งอยู่บริเวณหน้าที่ว่าการอำเภอเมืองกำแพงเพชรหลังเก่า (ซึ่งในอดีตเคยเป็นศาลากลางจังหวัด) ถือเป็น "ราชอนุสรณ์" ที่สำคัญยิ่งของจังหวัด ที่ชาวกำแพงเพชรจะร่วมกันดูแลรักษาให้คงอยู่คู่แผ่นดินสืบไป และเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์และธรรมชาติวิทยาที่สำคัญ “ต้นไม้ทรงปลูก” ที่แสดงถึงพระราชปณิธานของสมเด็จพระพันปีหลวง ในการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ของชาติ ซึ่งเป็นสิ่งที่พระองค์ท่านทรงให้ความสำคัญมาอย่างต่อเนื่อง
ด้านนายสันติ อภัยราช ผู้ทรงคุณวุฒิด้านวัฒนธรรมจังหวัดกำแพงเพชร เป็นหนึ่งในผู้ที่เคยรับเสด็จสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อวันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538 เสด็จมาทรงงานที่โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ ยังคงซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณถึงพระองค์ท่านเมื่อครั้งนั้น ซึ่งเป็นวันที่ประทับอยู่ในความทรงจำของลูกหลานชาวไทยภูเขาและชาวบ้านในพื้นที่ตลอดไป ความรู้สึกแรกที่เกิดขึ้นคือความปลื้มปิติอย่างหาที่สุดมิได้ ที่ได้มีโอกาสเข้าเฝ้าฯ อย่างใกล้ชิด พระองค์ทรงมีพระพักตร์ที่เปี่ยมด้วยความเมตตาและห่วงใย