จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

ประวัติวัดบ้านไร่ (วัดราษฎร์เจริญพร)
“วันที่ ๒๗ มิถุนายน ๒๔๕๖ ...................เวลา ๕ โมงเช้า ถึงวัดบ้านไร่ ....วัดนี้เป็นสำนักสงฆ์ เพิ่งตั้งเมื่อเดือนพฤษภาคมศกนี้  มีพระ ๔ รูป พระปลั่ง พรรษา ๑๘ เป็นเจ้าอาวาส ... ชาวบ้านมาเฝ้าราว ๑๕๐ คน”
ข้อความบางส่วนจาก จดหมายเหตุ สมเด็จพระมหาสมณะเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส  เสด็จตรวจการคณะสงฆ์ ในมณฑลฝ่ายเหนือ  ที่บันทึกถึงวัดบ้านไร่
พระปลั่ง ผู้สร้างวัดบ้านไร่คือ พระวิเชียรโมลี ศรีวชิรปราการ คณาภิรักษ์สังฆปาโมกข์  (ปลั่ง  พรหมโชโต)  เจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุ และเจ้าคณะจังหวัดกำแพงเพชร
จากบันทึกของ นายริ้ว โทเมฆ  การสร้างวัดบ้านไร่ (วัดราษฎร์เจริญพร)   เมื่อปี พุทธศักราช ๒๔๕๕ บ้านไร่มีประชากร ประมาณ ๕๐ หลังคาเรือน เมื่อต้องทำพิธีกรรมทางศาสนา ชาวบ้านต้องไปทำที่วัดราชพฤกษ์ศรัทธาราม ตำบลหนองปลิง ซึ่งอยู่คนละฝั่งแม่น้ำปิง ลำบากมาก
ผู้ริเริ่มสร้างวัดใหม่ที่หมู่บ้านไร่ คือ นายชวน เที่ยงตรง  ท่านจึงได้เป็นผู้นำ ในการหารือชาวบ้านไร่ ว่าสมควรสร้างวัดบ้านไร่ หรือไม่ ชาวบ้านส่วนใหญ่เห็นสมควรให้สร้างวัดใหม่ ที่บ้านไร่  โดยได้รับการบริจาคที่ดิน จาก  นางน้อม หนูเที่ยง และนางสกุล ซึ่งมีที่ดินอยู่กลางหมู่บ้าน  มีความกว้าง ๔๐ วา  ความลึก ตามที่คณะกรรมการวัดต้องการ ชาวบ้านได้ไปนิมนตร์พระอาจารย์ปลั่ง ( พระวิเชียรโมลี ศรีวชิรปราการ คณาภิรักษ์สังฆปาโมกข์  ) มาเป็นประธานในการก่อสร้างวัดบ้านไร่ เพราะบริเวณบ้านไร่ มีญาติพี่น้องของพระอาจารย์อยู่หลายท่าน  (เดิมเป็นสำนักสงฆ์ ) มีพระอาจารย์ปลั่งเป็นเจ้าอาวาส อยู่ สามปี พระอาจารย์ปลั่ง ได้ให้นามวัดนี้ว่า วัดราษฎร์เจริญพร
เมื่อเกิดอุทกภัย ตลิ่งหน้าวัดพัง ได้ย้ายวัดมา ถึงสองครั้ง  ลึกเข้ามาในหมู่บ้าน กว่า ๔”๐วา  จึงสร้างสิ่งก่อสร้าง ดังเห็นในปัจจุบัน 
วัดราษฎร์เจริญพร ตั้งอยู่เลขที่ ๐๓๘/๑ บ้านไร่ หมู่ ๒ ตำบลทรงธรรม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย  มีที่ดินตั้งวัด ๑๖ ไร่  ๒ งาน ทิศเหนือยาว ๑๘๘ วา ติดต่อที่ดินของนายปั่น ทิศใต้ยาว ๑๘๘ วา ติดต่อที่ดินของนางเชิด  ทิศตะวันออกยาว ๔๕ วา ติดแม่น้ำปิง  ทิศตะวันตก ติดลำคลอง
พื้นที่ตั้งวัด เป็นที่ราบ อยู่ริมแม่น้ำปิงฝั่งตะวันตก มีอาคารเสนาสนะต่างๆ ดังต่อไปนี้
   อุโบสถ                สร้างพ.ศ. ๒๕๑๓
   ศาลาการเปรียญ กว้าง ๑๒ เมตร ยาง ๒๖ เมตร  สร้างพ.ศ. ๒๔๘๘
   หอสวดมนตร์  กว้าง ๘ เมตร ยาว ๑๒ เมตร    สร้างพ.ศ. ๒๕๐๐
   กุฏีสงฆ์ จำนวน  ๕ หลัง
จากการสัมภาษณ์ กำนันพรเทพ เกิดสกุลแก้ว  ได้ความว่า วัดราษฎร์เจริญพร สร้างขึ้นเป็นวัดเมื่อปีพ.ศ.   ๒๔๕๖ ( ๑ มกราคม ๒๔๕๖)  ชาวบ้านเรียกวัดบ้านไร่ ตามชื่อบ้าน ได้รับพระราชทานวิสุงคารสีมา วันที่ ๒๓ มิถุนายน  ๒๕๑๔ เขตวิสุงคามสีมากว้าง ๔๒ เมตร ยาว ๖๐ เมตร ได้ผูกพัทธสีมา วันที่ ๙ สิงหาคม ๒๕๑๔ ขณะมีภิกษุจำพรรษา ๑๕ รูป
เจ้าอาวาส
๑   พระครูปลั่ง  ๒๔๕๖ – ๒๔๖๒
๒   พระเมา   ๒๔๖๒-๒๔๗๒
๓   พระอั้น   ๒๔๗๓-๒๔๗๖
๔   พระอาจารย์เฉื่อย  ๒๔๗๖-๒๔๗๘
๕   พระอาจารย์ย้อย ๒๔๗๘-๒๔๙๖
๖   พระอาจารย์เที่ยง ๒๔๙๖-๒๕๐๐
๗   พระอาจารย์พิศ  ๒๕๐๐-๒๕๐๓
๘   พระอาจารย์เทียน ๒๕๐๓-๒๕๐๘
๙   พระอาจารย์ทอง ๒๕๐๘- ๒๕๒๑
๑๐   พระสยุน  กนตะจาโร  ๒๕๒๑-๒๕๔๘
๑๑   พระสมบัติ ๒๕๔๘-
๑๒   พระอาจารย์วิทย์     รักษาการ
๑๓   พระชะลอ อ่อนแก้ว
๑๔   พระทัศชัย  รักษาการ
๑๕   พระประสิทธิ์ ฐิตสาโร  ๒๕๕๘ – ปัจจุบัน
วัดราษฎร์เจริญพร เป็นวัดสำคัญวัดหนึ่งใกล้เมืองกำแพงเพชรนี้เอง มีอายุกว่าร้อยปี  มีโรงเรียน ชื่อว่าโรงเรียนวัดราษฎร์เจริญพร  จัดตั้งขึ้นเมื่อ    พ.ศ. 2475  โดยพระครูวิเชียรโมลี  เจ้าคณะจังหวัดกำแพงเพชร เป็นผู้ดูแล  รับเฉพาะนักเรียนชาย  มีพระเป็นผู้สอน และใช้ศาลาวัดราษฎร์เจริญพรเป็นสถานที่เรียน  เปิดสอนได้ไม่นานก็ต้องหยุดเพราะขาดครูสอน  ต่อมาในปี พ.ศ. 2477  นายธง  มุสิกพงษ์  ธรรมการอำเภอ  ร่วมกับ นายกลึง  บุญยัง  กำนันตำบลหนองปลิง  ได้ขออนุญาตตั้งโรงเรียน  ให้ชื่อว่า “โรงเรียนประชาบาลตำบลหนองปลิง 2 (วัดราษฎร์เจริญพร )”  ได้ทำพิธีเปิดโรงเรียนเมื่อวันที่  12  มกราคม  พ.ศ. 2477 โดยใช้ศาลาวัดราษฎร์เจริญพร เป็นที่เรียน  อาศัยเงินการศึกษาประชาบาล  เป็นค่าใช้จ่ายเรื่องเงินเดือนและอื่น ๆ  มีนายวิก  กุลทองคำ  เป็นครูใหญ่ในปีการศึกษา  2508  ได้รับงบประมาณซ่อมแซมอาคารเรียน และประชาชนในชุมชน มีมติขอจัดสร้างอาคารเรียนหลังใหม่  โดยร่วมบริจาคเงินสมทบในการก่อสร้าง  และได้ย้ายโรงเรียนมาตั้งนอกบริเวณวัด  โดยนายลุ้ย  เที่ยงตรง  บริจาคที่ดินให้เป็นสถานที่ก่อสร้าง จำนวน  27 ไร่ 2  งาน  อาคารเรียนหลังใหม่เป็นแบบ ป.1ซ.  ขนาด  4  ห้องเรียน  และได้ย้ายมาทำการสอนในที่

ตั้งใหม่  เมื่อวันที่  17  เดือนมกราคม  พ.ศ. 2509  นายอิสระ  อภัยราช  เป็นครูใหญ่
นับแต่ก่อตั้งโรงเรียนมา  มีผู้บริหารโรงเรียนทั้งสิ้น  18  คน  ผู้บริหารคนปัจจุบัน คือ นายเกียรติกล้า  บัลลังก์นาค  ย้ายมาดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียน  เมื่อวันที่  1  เดือนธันวาคม  พ.ศ . 2548
ปีการศึกษา  2556  เปิดทำการสอน ตั้งแต่ชั้น อนุบาล  1  ถึงชั้น ประถมศึกษา ปีที่  6  รวม   8   ห้อง     มีนักเรียนทั้งสิ้น   142   คน ชาย    68   คน  หญิง    74   คน  มีครู  10  คน  ชาย  5  คน      หญิง  4  คน  ไปช่วยราชการ  1  คน  มีวุฒิระดับปริญญาตรี จำนวน 9 คน สูงกว่าปริญญาตรี 1 คน  นักการภารโรง  1  คน   
วัดราษฎร์เจริญพร เป็นวัดสำคัญมาก วัดหนึ่ง  ที่สมควรได้รับการดูแล  และพัฒนา ให้ทรงคุณค่า ต่อประชาชน ชาวบ้านไร่ ตลอดไป