จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

กำแพงเมืองที่ถูกรื้อทำลาย

   กรมศิลปากร ได้ประกาศขึ้นบัญชีกำแพงเมืองกำแพงเพชรเก่า ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ไว้เป็นโบราณสถานสำหรับชาติ เมื่อวันที่ 24 ธันวาคม 2480 แต่กำแพงเมืองบางส่วน ได้หมดสภาพเป็นโบราณสถานไปแล้ว เนื่องจากถูกทำลาย โดยเจ้าหน้าที่เอง โดยความปรารถนาดี อย่างไม่เข้าใจ ในความสำคัญของกำแพงเมือง ได้ถูกรื้อไปสร้างคุกหรือทัณฑสถาน ปัจจุบันเป็นทัณฑสถานวัยหนุ่ม ทำให้ส่วนของกำแพงเมืองทางทิศตะวันตก?.บริเวณหน้าศาลากลางเก่า  ได้ถูกรื้อทำลายไป ยาวกว่า 300 เมตร 
   กรมศิลปากร ได้แต่เพิกถอนโบราณสถานดังกล่าว คือกำแพงเมืองบริเวณที่ถูกรื้อไป เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม 2501 ลงนามโดยนายธนิต อยู่โพธิ์  อธิบดีกรมศิลปาการในขณะนั้น
   พระมหาสมจิตต์   อภิจิตโต ได้บันทึกไว้เมื่อวันที่ 27 มีนาคม 2537 ว่า???..
การนำเรื่องการเพิกถอนโบราณสถานสำหรับชาติ มาลงพิมพ์ในการนี้ มิใช่มุ่งเพื่อให้เกิดจิตสำนึกว่าการกระทำในบางสิ่งของหน่วยงานบางหน่วย หากไม่ใคร่ครวญ ค่าความหมายของอดีต และความสำคัญในอนาคตแล้ว ความเจริญของวิทยาการใดๆ ก็ไม่สามารถชดเชยการเพิกถอนสมบัติของผืนแผ่นดินด้วยข้ออ้างเพียงว่า หมดสภาพเป็นโบราณสถานแล้ว ไว้เป็นอุทาหรณ์
   ส่วนการจะเรียกร้องให้โบราณคือกำแพงเมืองที่ถูกรื้อถอนไปให้กลับคืนหรือไม่นั้น หลังจากที่ รื้อสิ่งก่อสร้างบนแนวกำแพงเมืองให้หมดสิ้นไปแล้ว น่าจะทำประชาพิจารณ์ให้ประชาชนมีส่วนตัดสินใจ เพราะประชาชน เป็นเจ้าของแผ่นดินอย่างแท้จริง
มิใช่เจ้าหน้าที่ของรัฐเพียงฝ่ายเดียว
   อีกไม่นานเราอาจมีกำแพงเมืองใหม่ที่ฟื้นฟูหรือก่อสร้างใหม่เพื่อเพื่อทดแทน
กำแพงเมืองที่ถูกรื้อไป  กำแพงเพชร จะได้สมกับความเป็นเมืองกำแพงเพชรให้สมบูรณ์อีกครั้งหนึ่ง