เรือนหมอกว้าง จันโทสถ เรือนไทยทรงปั้นหยา ตั้งอยู่ถนนราชดำเนิน ก่อนถึงสี่แยก วัด

[apairach]

เรือนหมอกว้าง จันโทสถ
   เรือนไทยทรงปั้นหยา ตั้งอยู่ถนนราชดำเนิน ก่อนถึงสี่แยก วัดเสด็จเล็กน้อย เป็นเรือนไม้ที่งดงามมากอยู่ริมถนนเดิมเป็นบ้านของหมอกว้าง จันโทสถ แพทย์แผนไทย ในยุคเกือบร้อยปีที่ผ่านมา ไม่มีคนกำแพงคนใดที่ไม่รู้จักหมอกว้าง จันโทสถ ขวัญใจชาวกำแพงเพชร
หมอกว้าง จันโทสถ หรือพระหนุ่มนักเทศน์“กัณฑ์มหาราช”ที่ไพเราะที่สุดในสมัยอดีต ซึ่งจำพรรษา ณ วัดคูยาง ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร พระหนุ่มผู้มีรูปร่างสูงโปร่ง ผิวขาว จมูกโด่ง ซึ่งจัดได้ว่าเป็นชายหนุ่มรูปหล่อที่สาวๆ ผู้ใดได้พบเห็นก็จะผูกสมัครรักใคร นายกว้าง จันโทสถ      บ้านเดิมตั้งอยู่บริเวณหน้าวัดคูยาง ครอบครัวจะประกอบอาชีพทำนา โดยนายกว้าง จันโทสถจะเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงที่สำคัญในการทำนาช่วยพ่อแม่ เมื่ออายุครบ ๒๐ ปีได้เข้าอุปสมบท ณ วัดคูยาง ตำบลในเมือง จังหวัดกำแพงเพชร นายกว้าง จันโทสถหรือพระหนุ่มผู้มีอัธยาศัยดี พูดจาอ่อนน้อมถ่อมตน ใจดี ชอบช่วยเหลือผู้อื่น และเป็นผู้มีความกตัญญู รวมถึงเป็นคนที่ชอบศึกษาหาความรู้เพิ่มพูนปัญญาของตน โดยจะศึกษาเรื่องในทางพระพุทธศาสนา เช่น พระไตรปิฏก วรรณกรรมชาดกต่างๆ ตำรายาแผนโบราณ ตำราทำนายโชคชะตา คาถาในการป้องกันตนเอง ซึ่งนับได้ว่าท่านเป็นพระสงฆ์ที่มีความรอบรู้ในเรื่องต่างๆ อย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการศึกษาตำรายาโบราณ รวมถึงได้มีการสอบถามตำรายาจากผู้รู้อื่นๆ และได้เริ่มทดลองปรุงยาตามตำราที่ได้ศึกษา และเริ่มให้การรักษาคนป่วยที่มีอาการป่วยไม่มากนัก จนประสบความสำเร็จเป็นที่เชื่อถือของคนทั่วไป
เมื่อหมอกว้าง จันโทสถ ได้ลาสิกขา และได้แต่งงานกับนางขยัน จันโทสถ มีบุตรธิดาด้วยกัน ๙ คน หมอกว้างได้ประกอบอาชีพเป็นหมอยาโบราณ หรือที่เรียกว่าแพทย์แผนไทยและเป็นผู้ที่ได้รับใบอนุญาตประกอบโรคศิลป์ จะมีหน้าที่รักษาคนไข้และรับจ้างเฝ้าไข้เฝ้าไข้ไปในคราวเดียวกัน เป็นที่รู้จักและไว้เนื้อเชื่อใจของชาวกำแพงเพชร และได้ปลูกบ้านหลังนี้ขึ้น เมื่อราวพุทธศักราช ๒๔๕๐
ลักษณะสถาปัตยกรรม
เรือนหมอกว้าง จันโทสถ เป็นเรือนทรงปั้นหยา (เรือนปั้นหยา เป็นเรือนไม้แบบยุโรป มุงหลังคาด้วยกระเบี้อง หลังคาทุกด้านชนกันแบบพีระมิด ไม่มีหน้าจั่ว )เรือนปั้นหยาได้วิวัฒนาการมาเป็น เรือนมะนิลา คือ บางส่วนเป็นเรือนหลังคาปั้นหยาแล้วเปิดบางส่วนให้มีหน้าจั่ว ในสมัยที่เรือนแบบมะนิลา(ซึ่งคงจะแพร่หลายมาจากเมืองมะนิลา)เข้ามาสู่ความ นิยมอย่างแพร่หลายเรือนหมอกว้างเป็น เรือนไม้สักขั้นเดียว ขนาดหน้ากว้าง ๘ เมตร ลึก ๖ เมตร หลังคาเป็นกระเบื้องดินเผ่ามีสภาพชำรุดบางส่วนช่องลมมีการฉลุลายสวยงาม ด้านหลังเป็นเรือนชานได้ถูกรื้อทิ้ง เนื่องจากมีสภาพพุพังตามกาลเวลา ปัจจุบันได้สร้างอาคารคอนกรีต ๓ ชั้นแทนที่เรือนชาน และทำเป็นทางเชื่อมต่อกับเรือนหลัง  สภาพบ้านปัจจุบันใช้เป็นที่อยู่อาศัยเป็นกรรมสิทธิ์ของ นางสาวกานดา จันโทสถ อยู่ริมถนนราชดำเนิน หมอกว้างเปิดเป็นสถานประกอบการ รักษาโรค ต่างๆ    ประตูบานเฟี้ยมหรือประตูพับซิกแซก ในสถาปัตยกรรมมาตั้งแต่สมัยโบราณ ด้วยเหตุผลเรื่องความสวยงาม ประหยัดพื้นที่ ทั้งยังสามารถเปิดกว้างได้เหมือนกับปราศจากประตู หน้าต่างเรือนหมอกว้างเป็นแบบฉบับเรือนปั้นหยาโบราณ คือมีขนาดยาวและแคบเปิดเข้าใน มีลูกกรงเหล็กติดที่หน้าต่างเพื่อความปลอดภัยภายในดัดแปลงเพื่อทเป็นร้านเสริมสวย แต่ยังรักษาเอกลักษณ์เรือนปั้นหยาไว้ได้