จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร โดย อาจารย์สันติ อภัยราช

พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน วัดปราสาท ตำบลคณฑี อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร
      บ้านโค หรือบ้านโคน เมืองคณฑี เป็นเมืองโบราณ เกือบพันปี เป็นเมืองยุคแรกๆ ของลุ่มน้ำปิง เคยเป็นเมืองใหญ่ มีอิสระ ไม่ขึ้นกับเมืองสุโขทัย กลางเมืองคณฑี ริมฝั่งลำน้ำปิง มีวัดอยู่วัดหนึ่ง มีหลักฐานว่าเป็นวัดเก่าแก่คือปราสาท กลางเมืองคณฑี อาจเป็นวัดประจำเมืองคณฑี ในประวัติศาสตร์
       ในบริเวณวัดปราสาท มีพิพิธภัณฑ์ พื้นบ้านสำคัญ ที่คุณอดุลย์ โพธิ์อ่วม นายกองค์การบริหารส่วนตำบลคณฑี ได้รวบรวม ภูมิปัญญาท้องถิ่นของตำบลคณฑีไว้อย่างหลากหลายทรงคุณค่าอย่างยิ่ง แม้อาคารที่เก็บรวบรวม
ภูมิปัญญาท้องถิ่นคณฑี ก็มั่นคงแข็งแรง ภายในพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านวัดปราสาท จัดไว้อย่างสวยงามมีระเบียบ
ไม่มากเกินไปไม่น้อยเกินไป แม้แต่ เครื่องเรือนของศาลาวัด อาคารโบราณก็จัดเก็บไว้อย่างดี เป็นระเบียบมีคำอธิบายชัดเจน  นับว่าไม่ละทิ้งสิ่งดีงามในบ้านเมืองของตน
               ส่วนเครื่องใช้ของประชาชน อาทิ ส่วนที่ใช้ในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นเครื่องโลหะ เชี่ยนหมากโลหะ ขันนานาชนิด กระโถน เครื่องมือโลหะ ทุกชนิดเก็บไว้อย่างเป็นหมวดหมุ่ ตะเกียง หีบเหล็ก หีบไม้ ตำรายา ตำราคาถาอาคมโบราณ  ล้วนทรงคุณค่าอย่างหา พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ระดับตำบลจะจัดได้
            เครื่องใช้บางส่วน ของประชาชน อีกระดับ ที่ทำด้วยหวาย ไม่ไผ่ ก็เก็บรวบรวมและจัดไว้อย่างลงตัว มีคำอธิบายบอกวิธีใช้ไว้อย่างชัดเจน มีวิทยากร มัคคุเทศก์ กิตติมศักดิ์ อย่างคุณอดุลย์ โพธิ์อ่วม เป็นผู้บรรยาย ความกระจ่างต่างๆ เกิดขึ้นอย่างสมบูรณ์
             นอกจากนั้นภายในพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านของ ตำบลคณฑี ยังมีภาพโบราณ ที่หาชมได้ยาก เช่นภาพพระบาทหันตามของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชเป็นสิ่งมหัศจรรย์  ภาพวัดปราสาทในอดีต  ภาพนิทรรศการ การเสด็จของพระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่ ๕ เรื่องราวการเสด็จประพาสเมืองพระร่วง ของรัชกาลที่ ๖ เมื่อครั้งดำรงพระยศ มกุฎราชกุมาร ประพาสเมืองคณฑี ล้วนจัดได้อย่างสวยงามและมีสาระ
          เมื่อได้มีโอกาสชื่นชมพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ของตำบลคณฑี แล้วยินดีที่จะกลับมาชมอีกครั้งหนึ่ง จึงขอแสดงความชื่นชม องค์การบริหารส่วนตำบลคณฑี ที่จัดพิพิธภัณฑ์ได้น่าชมอย่างยิ่ง จึงขอบันทึกเรื่องราวของพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านตำบลคณฑี อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ไว้ในรายการโทรทัศน์ทัศน์วัฒนธรรม และ เวปไซดิ์ จดหมายเหตุวัฒนธรรมกำแพงเพชร  ด้วยความชื่นชมและยกย่องอย่างที่สุด ขอให้สามารถรักษาสิ่งดีงามไว้ได้ตลอดกาล